Egilearen artxiboa: Malobra

Untziralekua, Herrerako

Herrera 1848

1848 urte aldera

“Ez dakit zenbat denboraz jarraitu nuen bidean, tupustez milaka oihu berezik osaturiko harrabots zorrotz batek iratzarri ninduenean. Behatu nuen; mendi zut batzuen gibel-muga zeukaten bi muinoren artean nintzen, eta hogei tuasa barru, neraman bidea zakar trenkatzen zuen itsas adar batera nindoan zuzen. Han bidea uhinetan murgiltzen zen hartan, bazegoen gauza berezi bat. Berrogeita hamarren bat emazte infanteria konpainia iduri ilara bakarrean lerrotuak, norbaiten aiduru baileunden, eta hari oihuka, eta deika, garrasi izugarritan. Honek agitz harritu ninduen, baina ene ustekabea handitu egin zen puska baten buruan konprenitu nuelarik deitzen zuten hura, espero zuten hura, nihaur nintzela. Bidea hutsik zen, bakarrik nintzen, eta oihu ekaitz hura enegana zetorren. Hurbildu nintzen, eta are harrituago ninduten. Emazte haiek hitzik bizienenak eta balakagarrienak esaten zizkidaten, denek batean:
–Señor francés, venga usted conmigo!
–Conmigo, caballero!
–Ven,  hombre, muy bonita soy!”
VICTOR HUGO: “Idi orgaren karranka. Euskal Herrian gaindi, 1843”, Elkar, 102. or. (Koldo Izagirreren itzulpena)

A6529

Carpenter-en grabatua, 1840. urte aldean

A6550

Barker y Crocker, 1839

sortze data: 2017-05-11 / eguneratze data: 2017-05-11

Bidebietako Historiaren momentu batzuk

  • XII. mendean Antxo VI.a Nafarroako erregeak Leireko monasterioari Donostialdean zituen jabetza sorta bat eman zion eta horien artean Yrurdita saroia (“cubilare”) aurkitzen da, abeltzainen eta abereen babeslekua.
  • 1465. urtean, ezagutzen den Altzako etxeen lehen zerrendan Parada eta Arnaobidao  agertzen dira.  Mende berekoa da Laguras etxea. Etxeen izenak jabeen abizenarenak dira. Pordeplata izena lehen aldiz 1456. urtean erabiliko da, baina mendialdea izendatzeko: 1535. urtekoa da etxearen lehen aipamena. Arnaobidao, Laguras eta Pordeplat etxeen izenek, Ernabiro, Labeas eta Guardaplata aldaera hartu zuten XIX. mendetik aurrera.
  • 1535.urtean, Uliaren magalean, Altzako hamahiru etxeen artean Sorroetako partzuergoa sortu zuten, partaideen artean Arnaobidao, Gomiztegi, Laguras, Parada, eta Pordeplat daudelarik. Partzuergoaren ertzetan Moneda izeneko lurrak daude.
  • XVI. mendean, Gomiztegi etxearekin batera bere errota agertzen da. Gomiztegiko errota 1719. urtean Guardaplatako errota izango da eta Zalduako errota 1782 urtetik aurrera.
  • Altzan 1635. urtean egindako alardean baserritar hauek parte hartu zuten: Arnaobidaoko Felipe de Garaikoetxea, Gomistegiko Joanes de Migeltorena, Lagurasko Esteban de Ordoz, Monedako Miguel de Urdinerea, eta Pordeplat baserriko Martin de Arrakoiz.
  • Mirakruz etxearen eta leku-izenaren lehen aipamena 1719.urtekoa da. Mende berean, urte batzuk beranduago, 1764n, Santa Barbara baserria agertuko da. Herrerako untziralekuaren bidean, gaur egungo Gaiztarro auzunearen eremuan, Benta-bea (1703) eta Benta-goia (1764) etxeak eraikiko dira.
  • 1773an Guardaplata baserrian oratorio bat.
  • 1818. urtean, Altzaren lehen independentziaren mugaketan “los límites con la Villa de Pasages la casería de Gomistegui” jasoko du.
  • 1860 urte inguruan Mendiola baserria eraikiko da, Gurutzeta ere deitua.
  • 1882. urtean La Asuncion Ikastetxea sortzen da.
  • 1888. urte aldean, Javier Artazkozek Bidebieta eraiki zuen, bere palazio eta parkearekin. Urte batzuk beranduago, 1932. urtean, Artazkozen oinordekoek Bidebieta Fausto Gaiztarro arkitektoak Madrilen zituen etxe batzuekin trukatu zuten.
  • 1913. urtean Tiro Nazionala inauguratu zen.
  • 1921. San Millango markesak Ernabido baserria eta bere lurrak Miracruz Sozietate Anonimoari saldu zizkion. Eremu honetan 1939. urtean Contadores fabrika eraikiko da eta Ernabido baserri berria gertuko beste eremu batean eraikiko da.
  • 1954. urtean Gomistegi auzunean Jose Antonio Lasa enpresak industria eremu bat eraikitzen du, etxebizitzak, tailerrak, bulegoak, eta besteak beste eguzkitan sareak lehortzeko eraikinak egingo dituen.
  • 1963. urtean Fausto Gaiztarro arkitektoak Bidebieta-1 urbanizazio plana eraikitzeko baimena lortu zuen. Palazioa 1977. urtean bota zuten.
  • 1967. urtean Franco diktadoreak “Polígono La Paz” inauguratu zuen. Lurren desjabetzeak  1957. urtean hasi ziren.
  • 1968. urtean, San Frantzisko Xabier parrokia sortzen da 9. blokearen behealdean. 1980ean eliza berria eraikiko da, gaur egungo kokapenean.
  • 1976. urtean eskola publikoa eraikitzeko enkantea onartzen da. Bi urte beranduago, lehen guraso elkartea osatzen da.
  • 1978. urtean Kiroldegia inauguratzen da.
sortze data: 2017-05-10 / eguneratze data: 2017-05-18

Polentinoseko kondearen argazkiak

Aurelio de Comenares y Orgaz (Madril, 1873-1947), Polentinoseko kondea, beirazko 10.000 xafla estereoskopikoen egilea da, 1892 eta 1930 urte bitartean eginak, horietako 630 Euskal Herrian. Argazki horiek guztiak Interneten bitartez ikus daitezke, Fototeca del Patrimonio Histórico delakoaren helbidean, Conde de Polentinos artxiboan. Merezi du bertan bildutako irudi ederrak ikustea, baina guretzat bereziki interesgarria da horien artean Altzako eraikinak eta txokoak agertzen direlako. Denera 33 identifikatu ditugu zein baino zein ederrago: Txipres, Intxaurrondo, Casares, Tomasene, Moneta, Espartxo, Villa Iruña… Horiek guztiak hemen, Tokiko Bilduman ikus daitezke.

sortze data: 2017-01-07 / eguneratze data: 2018-03-13

Eskaera orria

sortze data: 2016-11-17 / eguneratze data: 2016-11-23

Intxaurrondo txuri beltzean

Irailaren 15ean “Intxaurrondo txuri beltzean” argazki liburua aurkeztu zen Intxaurrondo Kultur Etxean. Liburuan iazko santakruzetan egindako erakusketan ikusi ahal izan ziren argazkiak eta urtean zehar bildutako beste batzuk ikus daitezke, argazki bakoitzaren azalpenarekin. Argazkiak katalogatuak izan dira Altzako Tokiko Bilduman eta esteka honetan klik eginez ikus daitezke.

azala

sortze data: 2016-09-26 / eguneratze data: 2018-03-13

Altzako oinetxeak

Aurkibidea

Iraganeko Altza sakabanatutako etxez eta baserriz jositako lurralde bat bezala irudika dezakegu, Altzagainako muinoan XIV. mendean eraikitako San Martzial elizaren inguruan kontzejuan antolaturik. Alabaina, etxe eta baserri guztiak ez ziren maila berekoak. Batzuk, gehienak, xumeak ziren, eta bertan bizi ziren bizilagunak erabakiguneetatik baztertuak zeuden. Beste etxe batzuk, ordea, itzal handikoak ziren. Azken hauek oinetxeak dira, abizena ematen duten etxeak dira eta herriko bizitza politikoan zein erlijiosoan eragin handia zeukaten. Lope de Isastik XVII. mendean idatzi zuenaren arabera 20 oinetxe ziren Altza eremuan: Arzak, Berra, Casares, Aduriz, Garro, Miravalles, Garbera, Sius, Merkader, Txipres, Larratxao, Tomasene, Zapiain, Algarbe, Parada, Arnaobidao, Zarategi, Lizardi, Gomistegi, Protuetxea. Mende horretan Altzan 170 bat baserri izango ziren, gutxi gorabehera. Oinetxeen zerrenda horri Casanao eta Larrerdi gehitu beharko genizkioke.

Oinetxeak

Aduriz

Algarbe

Arnaobidao

Arriaga

Arzak

Berra

Casanao

Casares

Estibaos

Garbera

Garro baserria

Gomistegi

Larratxao

Larrerdi

Lizardi

Merkader

Miravalles

Parada

Herrería

Sius

Tomasene

Txipres

Zapiain

Sarategi

sortze data: 2016-06-23 / eguneratze data: 2016-09-26

Uba-Goia baserria

UBA-GOYA (7A, desagertua)

Dokumentazioa: 1719 Bagoia; 1764 Huegui de arriba; 1782 Hubegui de arriba 1861; 1862; 1863; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-09 / eguneratze data: 2016-06-09

Uba-Bea baserria

UBA-BEA (7A, desagertua)

Dokumentazioa: 1764 Hubaco Echeuerria; 1782 Huba Echeberria; 1861; 1862; 1863 Uba-béa; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-09 / eguneratze data: 2016-06-09

Txanparrene

Ezkerrean, Txanparrene baserria (Arg.: Real Defensako markesa)

Txaparrene etxea, 1910 aldera

 

Kokapena

 

43.320488, -1.954305

 

Dokumentazioa

 

  • Etxearen lehen aipamena: 1535 Liçardichipi;
  • Izenaren aldaerak: 1764 Lizardi chipi; 1782 Lizardichipi; 1863, 1862, 1894 Champarrene; XX Txaparrene

 

Oharrak: 1764. urteko dokumentuan Lizardi etxea ‘Partido de Sarategui’-n dago eta Lizardi-chipi ‘Partido de la Calzada’-n; azken honek aurrerago Champarrene izena hartuko du. Baserriaren hegoaldean, tranbiaren ondoan, baserria eraitsi eta Txaparrene etxea eraikiko da.

 

“Mapa del Palo” (1860 aldera)

 

Deskribapena

 

Etxe honen antzinako izena Lizardichipi da eta XIX. mende erdialdetik aurrera Champarrene izenarekin izendatzen da.

 

Intxaurrondo auzoan bi Lizardi egon dira. Zaharrena goi aldean zegoen (Lizardi de arriba, 1764. urteko etxeen zerrendan, “partido de Sarategui”-n, eta Lizarichipi “partido de la Calzada” barrutian, galtzada nagusiaren ondoan, alegia.

 

XX. mendean zehar bizilagunen etxea izan. Bere ondoan egin zen Altza Donostiari anexionatzeko ekitaldi ofiziala.

 

Erreferentziak

 

 

 

sortze data: 2016-06-09 / eguneratze data: 2022-11-24

Txabaloene baserria

TXABALOENE (4B, desagertua)

Dokumentazioa: 1719 Chavalorena; 1764 Chavolene o Saizar; 1782 Chabaloenea; 1863 Chabaloene; 1862 Chabola o Chabolonea.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-09 / eguneratze data: 2016-06-09

Torroa de abaxo baserria

Dokumentazioa: 1764 Torroa de abaxo.

Oharrak: TORRUAZAR eta TORROA DE ARRIBA (TORRUA) etxeekin batera aipatzen da eta seguruenik TORRUAZAR etxearen ondoan egongo zen. Ikus SARROETA.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-09 / eguneratze data: 2016-06-09

Josefa Tito (1802-1858) eta bere xaboi-fabrika Herreran

Herrera 1851. urtean

Herrera eta xaboi-fabrika, 1851. urtean

1847an jaio zen, gaur egun Herrerako plaza den tokian, Altzako lehen fabrika modernoa, emakume batek, Josefa Tito Recaldek, altxatutako xaboi-fabrika. Donostiar hori 1802ko apirilaren 9an jaio zen[1], eta 56 urte bete baino lehentxeago hil zen -1858ko martxoaren 18an-, zeukan enpresaburu sena erakutsiz, Francisco Rodríguez Cárdenas senarra 1842an hil ondoren. Une horretan, Josefa Titok, Rodriguezen alargunak eta 10 eta 19 urte bitarteko hiru neska eta bi mutilen amak, ordura arte senarrak zuzendutako merkataritza-negozioen kontrol osoa hartuko du, eta izaera produktibo eta industrialagoa emango die. Horrela, lehen gerra karlista (1833-1840) amaitu ondoren Gipuzkoako lehen industrializazio modernoa bultzatu zuen korrontearekin bat egingo du.

Gizonak nagusi diren enpresa-munduan emakumeak egotea salbuespenezko zerbait da. Alargun izanik, Josefa Tito salbuespen horietako bat izango da. Bere biografia aztertu nahi izan dugu eta enpresari gisa egin duen lana ezagutu nahi izan dugu. Lan hori erraztu egin du hein handi batean, bere jardueraren zati handi bat eskritura publikoetan erregistratuta uzteko ardura izan zuelako. Horri esker, Oñatiko protokoloen artxiboan dokumentuak arakatu ahal izan dugu, lan honen informazio-iturri nagusia baita. Dokumentuak eta horietako batzuen transkripzioa Altzako Tokiko Bilduman kontsulta daitezke.

Emakume honen biografiarako eta xaboi-fabrikarako hurbilketa hori lau atalen bidez egin dugu: Josefa Titoren familia; Francisco Rodríguez eta Josefa Titoren negozioak; Josefa Titoren xaboi-fabrika; eta, azkenik, Hijos de Viuda de Rodríguez. Jarraitu irakurtzen →

sortze data: 2016-06-09 / eguneratze data: 2021-02-17

Serorategi etxea

SERORATEGI (5E)

Dokumentazioa: 1719 Casa donde vive la serora; 1764 Casa Seroral; 1782 Casa Seroral; 1862 Seroretegui; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Sarroeta baserria

SARROETA (8B, desagertua)

Dokumentazioa: [1302 Joan Sarrauta]; 1579 Molinos de Zarrauta; [1581 “termino llamado Sarrauta”]; 1588 molino de Ssarrauta; 1703; 1719 el molino de Zasueta; 1764.

Oharrak: SARROETA batez ere leku baten izena da (“término”, “partido”) eta bertan dagoen errotarena. Azken aipamenak TORRUAZAR etxearen lehen aipamenarekin bat egiten du.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Santandertegi baserria

SANTANDERTEGI  (5D, desagertua)

Dokumentazioa: 1596 Santandertegui; 1719 Sanderdegui; 1761 Sandardegui; 1782 Sandarregui; 1805 Sanderregui

Oharrak: Tellabidek ZANDARDEGI eta TXORRONTXA izenak jaso ditu etxe hau izendatzeko[1], baina gure ustez bi etxe ezberdin dira, biak bat bestetik oso gertu badaude ere (ikus ZORNOZA).

[1] TELLABIDE, op.cit., 193. or..

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Paskualdegi baserria

PASKUALDEGI (4B, desagertua)

Dokumentazioa: 1860 Fragua; 1861; 1862 Pascualdegui o Fragua; 1863 Pascualdegui; Pascualdegui-chiqui (Fábrica de ferrería); 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Paris baserria

Paris, 1985. urte aldera (Arg.: Rosa Batalla)

Kokapena: Garbera auzoan. Gaur egun Paris-berri etxeak hartzen du bere lekua.

Dokumentazioa:

  • 1810-03-25: Altza Herrian dagoen Paris baserriaren salmenta, bertako bizilagun José Joaquín de Altunak bere jabetzekin, Francisco de Goicoechearen alde, 520 pesotan, 15 zilar-kobrezko errealeko. José Joaquín de Altuna, Francisco de Goicoechea. Antonio de Altuna. María Agustina de Zapiain. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa, AHPG-GPAH 3/3471, C: 64
  • 1821-04-25: Francisco Goycoecheak Francisco de Arambururi Paris baserria saltzen dio. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3-0164, B055r-056v
  • 1869-05-01: Paris baserriaren salerosketa. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/2915, A 782r-789v
  • 1882-05-05: Francisco de Alquiza altzatar auzokidearen ondareen inbentarioa, balorazioa, zatiketa eta banaketa. Larrachao – Larrachoenea, Paris baserriak. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/4057, A 395r-426v
  • 1898-03-26: Manuela Arzac Arrillaga altzatarraren herentzia ondareen zatiketa eta banaketa. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/3974, A 965r-970v
  • 1917-01-10: Francisco Altuna y Alquiza eta Angela Atorrasagasti y Casares senargaien arteko ezkontza. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/3974, A 965r-970v

Erreferentziak:

  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, in: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • Paris baserria Altzako Tokiko Bilduman.
sortze data: 2016-06-02 / eguneratze data: 2023-03-01

Parada-Goia baserria

PARADA-GOYA (10C)

Dokumentazioa: 1719 Parada; 1764 Parada de arriba; 1782 Parada; 1860 Paradas; 1863; 1862; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-02 / eguneratze data: 2016-06-14

Parada-Borda baserria

PARADA-BORDA (4C, desagertua)

Dokumentazioa: 1764 Borda de Parada; 1782 Borda de Parada; 1861; 1863 Parada-chiqui; 1862 Chicuene o Parada chiqui; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-06-02 / eguneratze data: 2016-06-09

Txirrita!

L16406Ekainaren 3an 80 urte beteko dira Txirrita bertsolari handia hil zela, Altzan, Gazteluene baserrian. Hernanin jaio, 1860ko abenduaren 14an, Errenterian bizi eta 60 urterekin herrena hasi zitzaion eta Altzako Arriaga baserrira etorri zen bizitzera, Juan Mari anaiarekin. Ondoren, Gazteluenera aldatu zen, Isabel arrebaren baserrira, eta bertan bota zuen azken arnasa, 1936ko ekainaren 3an. Gazteluenen bizitutako urteak, bertsoz eta pasadizoz beteak, ederki ezagutzen ditugu Antonio Zavalak “Txirrita. Bizitza eta bertsoak” (212-252 orr.) liburuari esker.

Txirritak “Nere aitamenak izango dira / beste larogei urtian.” bota zuen, eta hala izan da, bere izena eta bertsoak etenik gabe aitatuak baitira. Altzan kale batek Txirrita Bertsolaria izena dauka, Arriaga (Harria) parkean hasten dena, hain justu.

Txirritaren heriotzak oihartzun zabala izan zuen prentsan eta urteurrena gogoratuz Tokiko Bildumara ekarri ditugu notizia horiek eta Txirritari buruz dauzkagun gainontzeko dokumentuekin ikus daitezke hemen.

Hil ondorengo artikuluetatik olerki hau aukeratu dugu, Euzkadi egunkarian 1936ko ekainaren 5ean Juan Abando Urrexolak “Erletxue” ezizenez argitaratu zuena.

¡Txirrita!
Altzako abeslari zarrari!

Gazte nintzala
Bere bertsuak
Entzun nenduzen
Ugari
Altza’ko errian
Mirasun-toki
Sagardo barri
Edari.

Itsas-ertzian
Euzki argian
Mai-gane baten
Ezarri;
Urrezko edari
Txili-pristaka
Gende gustien
Pozkarri.

Aren abotik
Zertzu urtengo
Danak egozan
Kesketan.
¡Ori dok eta!
¡Aupa Txirrita!
Entzuten gendun
Askotan.

Udaberrian
Mendirik mendi
Sagardotegi
Berriak
Ezan faltako
Onen itz neurri
Asetu arte
Gustiak.

Orain dala-ta
Ogetamar urte
Arrastia baten
Pasayan.
Lendabiziko
Bertso ziriya
Sagardo-tegi
Leyuan.

Neuk entzun nendun
Irri-barreka
Gazte umori
Zolia:
¡Ia Txirrita!
Zerbait esayok
Ataraik eure
Xaltxia…

sortze data: 2016-06-02 / eguneratze data: 2024-09-27

Mutiozabalenea baserria

MUTIOZABALENEA (4G, desagertua)

Dokumentazioa: 1761 Paredes; 1764 Sagastiburu; 1782 Sagastiburu; 1805 Echerri; 1862 Echechiqui; 1894 Mutiozabalenea.

Oharrak: Mutiozabal. Planoetan gutxi gorabehera kokapen horretan Paredes, Echerri eta Echechiqui agertzen dira. Sagastiburu, bestalde, kokapen zehatza ezezaguna da, baina 1764. urteko zerrendan “Partido de Arriaga” barrutian agertzen diren etxeen zerrendatik ondorioztatu daiteke etxe hau ere kokapen berean egon daitekeela.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-05-31 / eguneratze data: 2016-06-09

Molinao, errota

MOLINAO (6G)

Dokumentazioa: 1448 molino nuevo de Alça; 1456; 1495; 1528; [1523 pieza llamada Rotaberria; molino de Errotaberria];1635; 1703; [1719 molino de Fermín de Alduncin]; [1764 molino junto a Sasoategui]; 1805; 1861; 1863; 1862; 1894.

AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz XI (20011), 157-166 orr.

LANDA IJURCO, Iñigo; ETXEBESTE GONZALEZ, Juan Carlos: “Altza XIV. eta XV. mendeetan” In: Hautsa Kenduz  III (1996), 51-71 orr.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 35,83 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996),14, 16 orr.

sortze data: 2016-05-31 / eguneratze data: 2016-06-14

Mirandaburu baserria

MIRANDABURU (11C, hondatua)

Dokumentazioa: 1635; 1703; 1719; 1764; 1782 Miranda buru; 1861 Miranda-buru; 1863 Miranda-buru; 1862 Miranda-buru; 1894 Miranda-buru.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-05-31 / eguneratze data: 2016-06-14

Miranda-Bea baserria

MIRANDA-BEA (4D, desagertua)

Dokumentazioa: 1635 Marimiranda; 1703 Miranda bera; 1719 Miranda de yuso; 1764 Miranda de abajo; 1782 Miranda de abajo; 1805 Miranda; 1861; 1863 Miranda-béa; 1862 Miranda bea; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

sortze data: 2016-05-31 / eguneratze data: 2016-06-14