Kokapena: Uba (43.30832, -1.95968). Desagertua

Dokumentazioa: 1719 Bagoia; 1764 Huegui de arriba; 1782 Hubegui de arriba 1861; 1862; 1863; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Uba (43.30803, -1.95972). Desagertua

Dokumentazioa: 1764 Hubaco Echeuerria; 1782 Huba Echeberria; 1861; 1862; 1863 Uba-béa; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Intxaurrondo (43.32049, -1.9539). Desagertua

Baserriaren orubean izen bera duen solairu-etxe bat eraiki zen.

Ezkerrean, Txanparrene baserria (Arg.: Real Defensako markesa)

Txaparrene etxea, 1910 aldera

Kokapena

43.320488, -1.954305

Dokumentazioa

• Etxearen lehen aipamena: 1535 Liçardichipi;
• Izenaren aldaerak: 1764 Lizardi chipi; 1782 Lizardichipi; 1863, 1862, 1894 Champarrene; XX Txaparrene

Oharrak: 1764. urteko dokumentuan Lizardi etxea ‘Partido de Sarategui’-n dago eta Lizardi-chipi ‘Partido de la Calzada’-n; azken honek aurrerago Champarrene izena hartuko du. Baserriaren hegoaldean, tranbiaren ondoan, baserria eraitsi eta Txaparrene etxea eraikiko da.

Deskribapena

Etxe honen antzinako izena Lizardichipi da eta XIX. mende erdialdetik aurrera Champarrene izenarekin izendatzen da.

Intxaurrondo auzoan bi Lizardi egon dira. Zaharrena goi aldean zegoen (Lizardi de arriba, 1764. urteko etxeen zerrendan, “partido de Sarategui”-n, eta Lizarichipi “partido de la Calzada” barrutian, galtzada nagusiaren ondoan, alegia.

XX. mendean zehar bizilagunen etxea izan. Bere ondoan egin zen Altza Donostiari anexionatzeko ekitaldi ofiziala.

Erreferentziak

• Altzako Tokiko Bilduma:
• LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Intxaurrondo (43.3209, -1.95101). Desagertua

Dokumentazioa: 1719 Chavalorena; 1764 Chavolene o Saizar; 1782 Chabaloenea; 1863 Chabaloene; 1862 Chabola o Chabolonea.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Sarrueta. Desagertua

Dokumentazioa: 1764 Torroa de abaxo.

Oharrak: TORRUAZAR eta TORROA DE ARRIBA (TORRUA) etxeekin batera aipatzen da eta seguruenik TORRUAZAR etxearen ondoan egongo zen. Ikus SARROETA.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Ezezaguna. Desagertua

Dokumentazioa: 1635.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Intxaurrondo. Desagertua

Dokumentazioa: 1635; 1719 Sustoi chiqui.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Lau Haizeta (43.30249, -1.91692). Hondatua

Dokumentazioa: 1764; 1782; 1805; 1861; 1863; 1862; 1894.

XAGUENIA

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Molinao (43.3143, -1.92227)

Dokumentazioa: 1894 Sasotegui-berri.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Herrera (43.31764, -1.94086). Desagertua

Dokumentazioa: 1596 Santandertegui; 1719 Sanderdegui; 1761 Sandardegui; 1782 Sandarregui; 1805 Sanderregui

Oharrak: Tellabidek ZANDARDEGI eta TXORRONTXA izenak jaso ditu etxe hau izendatzeko[1], baina gure ustez bi etxe ezberdin dira, biak bat bestetik oso gertu badaude ere (ikus ZORNOZA).

[1] TELLABIDE, op.cit., 193. or..

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Bidebieta (43.32266, -1.94035). Desagertua

Dokumentazioa: 1764; 1782; 1805; 1861; 1862; 1863 Santa Barbara-eche; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Ezezaguna. Desagertua

Dokumentazioa: 1782 Sanbarregui.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Lau Haizeta (43.29569, -1.91571). Hondatua

Kantina? Harrobia?

Dokumentazioa: 1894 San Marcos.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Ezezaguna. Desagertua

Dokumentazioa: 1719 Portuandegui.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Ezezaguna. Desagertua

Dokumentazioa: 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Mirakruz (43.32075, -1.95077). Desagertua

Dokumentazioa: 1860 Fragua; 1861; 1862 Pascualdegui o Fragua; 1863 Pascualdegui; Pascualdegui-chiqui (Fábrica de ferrería); 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Garbera (43.31093, -1.94177)

Paris, 1985. urte aldera (Arg.: Rosa Batalla)

Kokapena: Garbera auzoan. Gaur egun Paris-berri etxeak hartzen du bere lekua.

Dokumentazioa:

• 1810-03-25: Altza Herrian dagoen Paris baserriaren salmenta, bertako bizilagun José Joaquín de Altunak bere jabetzekin, Francisco de Goicoechearen alde, 520 pesotan, 15 zilar-kobrezko errealeko. José Joaquín de Altuna, Francisco de Goicoechea. Antonio de Altuna. María Agustina de Zapiain. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa, AHPG-GPAH 3/3471, C: 64
• 1821-04-25: Francisco Goycoecheak Francisco de Arambururi Paris baserria saltzen dio. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3-0164, B055r-056v
• 1869-05-01: Paris baserriaren salerosketa. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/2915, A 782r-789v
• 1882-05-05: Francisco de Alquiza altzatar auzokidearen ondareen inbentarioa, balorazioa, zatiketa eta banaketa. Larrachao – Larrachoenea, Paris baserriak. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/4057, A 395r-426v
• 1898-03-26: Manuela Arzac Arrillaga altzatarraren herentzia ondareen zatiketa eta banaketa. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/3974, A 965r-970v
• 1917-01-10: Francisco Altuna y Alquiza eta Angela Atorrasagasti y Casares senargaien arteko ezkontza. Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa AHPG-GPAH 3/3974, A 965r-970v

Erreferentziak:

• LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, in: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
• Paris baserria Altzako Tokiko Bilduman.

Kokapena: Sarrueta (43.29298, -1.94689)

Dokumentazioa: 1719 Parada; 1764 Parada de arriba; 1782 Parada; 1860 Paradas; 1863; 1862; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Mirakruz (43.32296, -1.94984). Desagertua

Dokumentazioa: 1764 Borda de Parada; 1782 Borda de Parada; 1861; 1863 Parada-chiqui; 1862 Chicuene o Parada chiqui; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Ezezaguna. Desagertua

Dokumentazioa: 1635 Oloçaga.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Intxaurrondo (43.32081, -1.95151). Desagertua

Dokumentazioa: 1861 Obradoro; 1863; 1862.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Buenavista (43.31994, -1.92329). Desagertua

Dokumentazioa: 1761 Paredes; 1764 Sagastiburu; 1782 Sagastiburu; 1805 Echerri; 1862 Echechiqui; 1894 Mutiozabalenea.

Oharrak: Mutiozabal. Planoetan gutxi gorabehera kokapen horretan Paredes, Echerri eta Echechiqui agertzen dira. Sagastiburu, bestalde, kokapen zehatza ezezaguna da, baina 1764. urteko zerrendan “Partido de Arriaga” barrutian agertzen diren etxeen zerrendatik ondorioztatu daiteke etxe hau ere kokapen berean egon daitekeela.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Sarrueta (43.29123, -1.94726). Desagertua

Dokumentazioa: 1635; 1703; 1719; 1764; 1782 Miranda buru; 1861 Miranda-buru; 1863 Miranda-buru; 1862 Miranda-buru; 1894 Miranda-buru.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Molinao (43.31493, -1.91915)

Dokumentazioa: 1635 Marimiranda; 1703 Miranda bera; 1719 Miranda de yuso; 1764 Miranda de abajo; 1782 Miranda de abajo; 1805 Miranda; 1861; 1863 Miranda-béa; 1862 Miranda bea; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Mirakruz (43.32239, -1.9485). Desagertua

Dokumentazioa: 1764 Borda de Miracruz; 1861; 1862; 1863.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

Kokapena: Altzagaina. Desagertua

Dokumentazioa: 1719; 1764; 1771; 1782; 1815; 1861.

Oharrak:

• 1719. urteko zerrendaren hurrenkerari jarraituz, Altzagainan legoke (5E), eta Luis Maria Mujikak ematen duenaren arabera, Estibaus ondoan.
• “Casería derruida denominada Miraflores” (…) “alinda la antecedente tierra por la parte Oriental y norte, con jurisdicción de la casería titulada Ysturiz [Estibaus], por el mediodía, con los pertenecidos de la casería nombrada Juananea, y por el poniente con las propiedades de la casería llamada Larreandi.” (1861)

Erreferentziak:

• Miraflores Altzako Tokiko Bilduman.
• LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, in: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
• MUJIKA, Luis Mari: Euskal Toponimiazko materialeak. VII. alea. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1989; 268. or.

Kokapena: Sarrueta (43.30157, -1.94629). Desagertua

Dokumentazioa: 1703; 1719; 1764 Matheo; 1782 Matheo; 1863 Matéo; 1862; 1894.

“Altzan gertatu dena…” In: estibaus.info (2010/10/21)

AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz  XI (2011), 157-166 orr.

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 162) 131 or.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 58 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 95 orr.

Kokapena: Altzagaina (43.31532, -1.93829). Desagertua

Dokumentazioa

• Lehen aipamena: 1808 “tierras concejiles Larreandiac”; 1845
• Aldaerak: 1825, Larreandia; 1894 Larreaundi.
• Oharrak: XVII. mendetik aurrera (1664, Teresa Antonia Larreandia) Altzan badaude Larreandi abizena daramaten jabeak, baina ez daukate zerikusirik etxearekin.

Jabeak

• 1808an Donostiako Udalak Larreandiak aldean dagoen lursail bat saltzen dio Juan Bautista Etxeberria altzatarrari, eta 1809an Larreandiakeko beste lursail bat Jos Ignacio Sein oiartzuarrari.
• 1810ean Jose Ignacio Seinek Larreandiak parajean duen lursaila Francisco Goikoetxea altzatarrari saltzen dio.
• 1815ean Francisco Goikoetxeak Peruene baserria Jose Bernardo Etxeberriari saltzen dio eta honek prezioaren zati bat Larriandiak parajeko lursailarekin ordaintzen dio.
• 1831ean Francisco Goikoetxeak Larreandiak parajean erositako lursailak Jose Maria Azarola-ri saltzen dizkio.
• 1845ean, Jose Maria Azarola eta Maria Hilaria Pikabea senar-emazteen testamentuan, Larreandia izeneko etxea aipatzen dute.
• 1887ean Jose Maria Azarola Pikabeak Andres Rodriguez Tito Larreandia baserria saltzen dio.

Larreandi abizena Altzan (1)

• LARREANDI, Santiago. Vicario 59 or.
• LARREANDI, Joaquina , 72 or.
• LARREANDI, Teresa, 72 or.
• LARREANDI, Domingo Ignacio, 71, 72 orr.

(1) ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997)

Erreferentziak

• Altzako Tokiko Bilduma: Larraundi
• LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
• TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: Donostiako Toponimi Erregistroa / Registro Toponímico Donostiarra. Donostiako Udala, 1995, 133. or.: “Este edificio, probablemente coincide con el de la antigua casa solar LARRACHAO, que es citada por Lope de Isasti en 1625”.