Etiketaren artxiboa: oinetxe

Herreria baserria

(1926)

Kokapena

Dokumentazioa

  • Lehen aipamena: 1597 La Herrera[1]
  • Aldaerak: 1607 Portu; 1620 Portua; 1625 Portuechea[2]; 1626 Portua; 1635 Portua; 1703 Portu; 1719 Portuza; 1764 Portuzar; 1782 Portucha o Portuechea; 1805 Portuzar; Herrería de Altuna; 1818-01-09 “Portu-berri o Herreria”; 1861 Herreria; 1862 Herreria; 1863 Herrería; 1894 Herreria.

Oharrak

    • La Herrera leku izenaren lehen aipamena 1500. urtekoa da [3] eta untzira leku bati lotuta dago, Portdeplat. Hala ere, toponimoaren etimologia seguruenik burniolekin lotuta dago. [4]
    • Oinetxea 1625 Portuechea[2]
    • Herreria eta Portuzar etxeak bidearen bi aldetara aurrez aurre marraztuak agertzen dira 1805. urteko planoan
    • Ikus Errotazar eta Altuna

Erreferentziak

  • [1] Murugaren Zamora, Luis: “Cuadernos de extractos de los acuerdos del Ayuntamiento de San Sebastian”, in: BHESS 30 (1996), 486. or.
  • [2] MARTINEZ DE ISASTI, Lope: Compendio historial de Guipúzcoa. 1625 urtean. Donostian inprimaturik 1850. urtean. La Gran Enciclopedia Vasca; Bilbao, 1972, 96. or.
  • [3] BANUS AGUIRRE, José Luis: El archivo quemado: inventarios antiguos del acervo documental de la M.N. y M.L. Ciudad de San Sebastián antes de la destrucción de 1813. Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones: Donostia, 1986, 127. or.
  • [4] ELORTEGI BILBAO, Angel Maria: Pasaiako Toponimia. Euskaltzaindia; Donostia, 1990, 114. or.. Elortegik La Herrera toponimoaren burniolarekin lotutako etimologia eskaini ondoren, zerak dio: “Bestaldetik, eta galtzada izate horri hobetoxeago datorkiola, penintsulako toponimian “zamariak ibiltzen diren bidea adieraziaz” aurkitzen dugu Herrera toponimoa.”
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, in: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

 

 

sortze data: 2016-05-31 / eguneratze data: 2023-05-29

Arriaga oinetxea

Kokapena

Arriaga (Harria) parkea, 43.319312, -1.931106

Dokumentazioa

Aipamenik zaharrena: 1465. [1]

Aldaerak: Historian zehar, orubeak Arriaga izena hartu du. XVII. mendearen amaieratik aurrera, leinuak orubea galdu zuenean, abizenak Arrillagako aldaera hartuko zuen, eta etxeak Arriaga izaten jarraituko zuen. Arriya forma herrikoia, Arriagaren ahozko aldaera bat da. Hortik eratortzen dira Arriya-zar eta Arriya-berri izenak, Udalak, euskararen gramatika eta ortografia arauen aplikazio zalantzagarri batean, Arrizar, Arriberri eta Harria bezala finkatu dituenak.[2]

Deskribapena

Arriagako oinetxea, Behe Erdi Arotik, Altza Herriko etxe nagusietako bat izan da.[3]

Muino baten goialdean dago, eta bere jabetzak Casaresekoekin lerrokatzen ziren ekialdetik, Donostia eta Errenteria lotzen zituen galtzadarekin edo errege-bidearekin hegoaldetik, Herreraraino mendebaldetik, eta iparraldetik La Herrerako senadiaren ertzeraino, Pasaiako badian.

XVIII. mendean, Arriaga etxea Altza Herria banatzen zen “partido” baten buru eta izena da, Urumeako (Altzabasoa) mendi frankoetatik (egungo Altzabasoa) eratorritako produktuen banaketan parte har dezaketen etxeen zerrenda egiten duen 1764ko dokumentu batean jasotzen den bezala. Arriagako Partiduaren barruan honako etxe hauek daude: “Arriaga, Casares, Thomasenea, Aiete, Darieta maior, Darieta menor, Berra, Mirabarquera, La casa de Martiarena, Choco, Ancho, Bercullene, Sagastiburu, Retiro, Escalantegui, Miranda de abajo, Badona, Molino de Albernat”.[4]

Jatorrizko baserritik bakarrik armarria eta karobia geratzen dira. Armarria etxearen orubean kokatuta dago.

Armarria zatitua dago, goialdean, urrezko eremu batean, zuhaitz berde bat, fruitu gorriekin, eta alboetan bi panela gorri; behean Calatravako gurutze bat, urrezkoa, eremu gorrian: “Un escudo partido en faja, en lo alto un árbol verde con su fruto de majuelas rojas, y a los lados dos panelas coloradas, una a cada lado, en campo de oro, y en punta que es abajo una cruz de Calatrava, de oro, en campo rojo, en memoria de la cruz milagrosa que apareció en las batallas de las Navas de Tolosa que se ganó a los moros, por haberse hallado en ella un hijo de esta Casa” [5].

Karobia lekuz aldatuta. Jatorriz errepidearen ondoan zegoen, Roteta aldera. Etxebizitza ere bazen.[6] (ikus Karobia).

1826an, Juan Antonio Roteta Yrazuk Arriaga etxea erosi zuen almonedan, 101.000 benetazko biloaren truke. Ondorengoek etxe berri bat eraikiko zuten beren lurretan 1912an, Arriaga-berri, eta berrogeita hamar urte geroago Roteta deituraren izena daraman auzoa eraikiko zuten.

Izen aipagarri batzuk

Harria parkea

Arriaga baserria 80. hamarkadaren amaieran hutsa eta utzia zegoen, bertan eraikitzeko zeuden eraikuntza proiektuen zain. Egoera horretan zegoela, alde batetik heroinomanoen gune bat bilakatu zelako eta bestetik Altzan berdeguneen eta ekipamenduen aldetik zeuden gabezi handiak zeudelako, auzokide batzuk parke baten beharra aldarrikatu zuten Udalaren aurrean. Baserriak sua hartu zuen 1987. urtean [7] eta Udalak auzokideen eskaerak aintzat hartuz, parkea sortzeko proiektua martxan jarri zuen eta Joaquin Montero arkitektoak 1989. urtean gauzatu zuen.[8]

Donostiako Udalaren ondarea babesteko Plan Berezian (HOEBPE) bakarrik armarria eta farolak daude babestuak, F mailarekin.

Erreferentziak

sortze data: 2016-05-30 / eguneratze data: 2024-09-27

Sius baserria

SIUS (6E)

Dokumentazioa: [1360 Domingo de Siens]; [1379 Domingo de Syeus]; [1390 Martin de Sius]; [1553 Juanes de Siusus]; 1597 Sieus[1]; 1620 Sius el mayor; 1626; 1635; 1703; 1719; 1764; 1782; 1861; 1863; 1862; 1894.

Oharrak: Oinetxea. Ikus ETXEBERRI.

[1] MURUGARREN, op. cit., 486. or..

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.

sortze data: 2012-12-05 / eguneratze data: 2016-06-14

Arnaobidao, oinetxea

Arnaobidao

Erenchun (1974)

Kokapena: 43.321838, -1.944315

Dokumentazioa:

  • Lehen aipamena: 1442 (Domingo de Lizasok aipatua). Etxearen aipamenik zaharrena: 1465. Bota aurretik zeukan izenaren lehen aipamena (Ernabiro): 1805.
  • Izenaren aldaerak: 1535, Arnauvidau; 1703,Ernabidao; 1719, Hernavide; 1764, Arnabidao; 1782, Arnabida; 1805, Ernabiro; 1861, Ernabidado; 1862, Ernabido; 1894, Hernavao.

Oharrak: Arnaobidao oinetxea da eta armarria dauka. XX. mendeko 30. hamarkadan eraitsi zuten eta bere lekuan Contadores lantegia eraiki zuten. Gaur egun bere orubean Macondo urbanizazioa eta ondoan dauden babes ofizialeko etxeek daude. Eraitsi ondoren baserri berri bat eraiki zuten oso gertu, gaur egun parrokia dagoen inguruan, Ernabido/Ernabiro izenarekin ezaguna.

Erreferentziak:

Arg.: Euskonews, 503. zbka.
Arg.: Euskonews, 503. zbka.
sortze data: 2012-12-03 / eguneratze data: 2020-04-27

Garro baserria

GARRO (5C, desagertua)

Dokumentazioa: [1501 Garro, Joanicot de]; 1620; 1625[1]; 1626; 1703; 1764; 1782; 1805; 1861; 1862; 1863 Garró; 1894.

Oharrak: Oinetxea. Lope de Isastik[2] Miguel de Garro kapitain altzatarrak 1540. urteko itsas bataila batean izan zuen parte hartzearen berri ematen du.

[1] ISASTI, Lope: Compendio historial de Guipúzcoa. Bilbao: Amigos del libro vasco, 1985, t. VI, 525. or..

[2] Ibidem.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 59 or.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2016-06-14

Zapiain oinetxea

Zapiain abizenekoak gutxienez XVI. mendetik erroturik daude Altzan eta eragin nabarmena izan dute Altzaren bizitza politikoan zein erlijiosoan, Arzak, Casares, Berra, Aduriz eta abarrekoekin batera.

Kokapena: Zapiain leinuaren oinetxea Sarruetan dago, Urumea ibaitik eta Astigarragako mugatik gertu.

C201a-018

Argazkia: Joxerra, 1987

Gaur egungo Zapiain/Zapin baserriak arkitekturaren aldetik ez dauka balio nabarmenik, baina jatorrizko leinuaren orubearen lekukoa izaten jarraitzen du.

Altzan Zapiain abizenaren lehen aipamena 1523. urtekoa da, Juanes de Çapiain, eta etxearena 1620. urtekoa. Lope de Isastik egin zuen Gipuzkoako oinetxeen zerrendan Zapiain oinetxea oker Astigarragan kokatu zuen.

ZAPIAIN izenaren aldaerak dokumentazioan: 1523 Juanes de Çapiain; 1620; 1626 Çapiain; 1635 Capiayn; 1645; 1719; 1764 Zapiain; Zapiain iuso; 1782; 1861 Zapin; 1863 Zapin; 1862 Zapin (2); 1894 Zapin. Amerikan Sapiain (Luis de Sapiain, 1714, Copiapó, Atacama, Txile).

Erreferentziak:

  • Zapiain etxea eta abizena Altzako Tokiko Bilduman, klik hemen.
  • Lope de Isastik 1625. urtean ZAPIAIN oinetxea Astigarragan kokatzen du (ISASTI, op. cit., 96. or.)
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 16, 20, 44, 95 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 83,84 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.
sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2016-09-06

Tomasene baserria

Kokapena

Arriberri, 43.317616, -1.927802

Deskribapena

Tomaseneren lehen aipamena 1566. urtekoa da (“Joannes de Ronçesvalles, dueño de la casa Tomasena”). Data horretan, Casares oinetxearekin lotutako pertsonaia bat agertzen da jabe gisa. Ondorengo urteetan, titulartasuna beste familia altzatar ezagun bati lotuta egongo da: Arzak. Gaur egun, 2006az geroztik, Casares-Tomasene Kultur Etxeko liburutegia eta erabilera anitzeko gela hartzen ditu.

Baserriaren izenak hainbat aldaera izan ditu: Tomasena (s. XVI-XVII); Tomasenea (1719); Thomasenea (1764).

Oinplano angeluzuzena eta bi isurkiko teilatua dituen eraikuntza da, eta gailurra perpendikularra da fatxada nagusiarekiko. Beheko solairua, lehen solairua eta ganbara ditu. Eraikuntzarako erabilitako materiala harlangaitzezkoa da funtsean, eta etxeko kantoiak eta ateak eta leiho gehienak inguratzen dituzten harriak harlanduzkoak dira.

Tomasene baserriaren balio handienetako bat da harrizko lehen baserri-belaunaldiko elementuak (XVI. mendea) edukitzea, nahiz eta eraikuntzaren zatirik handiena XVI. mendearen bigarren erdiko eta XVII. mendeko lehen erdialdeko baserrien tipologiei erantzuten dien.

Mendebaldeko fatxadaren beheko solairuan leiho biki bat dago, mainelik gabeko arku konopialak dituena. Eraikinaren barnealdetik ikusita, leihoak begiratoki baten itxura hartzen du, aurrez aurre kokaturik dauden bi eserleku dituela. Kanpoaldean jarraituz, leihoaren ezkerraldean, bao txiki bat ikus daiteke eta haren azpian hustubidea duen harri bat dago, barnealdean dagoen lixiba harri batetik datorrena. Harri horren bi aldetara, horman txertatutako harrizko bi eserleku daude. Fatxada honen barnealdean ere, arkeologoen txostenaren arabera, sarrerako bao baten aztarnak ikus zitezkeen, harlanduz eginak eta arku karpanel baten hasiera, baina eraberritze lanen ondoren ez dira ikusten. Elementu hauek guztiak eraikinaren zaharrenak direla dirudite, XV-XVI. mendekoak.

Fatxada nagusian, beheko solairuan, sarrera zabal dinteldun bat dauka eta leiho bana bi aldeetara, guztiak harlanduz inguratuak. Gaur egun beirate bat ikusten den lehenengo solairuan, horma adreilu trinkoaz egina zen, egurrezko armazoia zuena, eta lau balkoi kareldunak zeuden. Ganbarak bi leiho zituen. Sarbideko atari nagusiak lurrean hareharrizko harlauzak eta erreka-harriak zituen. Ezkerraldean, baserria inguratzen zuen hormaren hondarrak gelditzen dira.

Ekialdeko fatxada harlangaitzezkoa da eta, bertan, sarrera dinteldua baino ez da nabarmentzen, harlanduz inguratua, eta bao txiki. Lehenengo solairuan, fatxada nagusian bezala, beiratearen espazioa adreiluzko eta egurrezko armazoi batek betetzen zuen, eta hiru leiho.

Atzeko fatxadan, kultur zentrorako sarrera dago. Sarrera dinteldua du beheko solairuan, hiru leiho lehen solairuan, eta jatorrizko ganbaran beste bi zeukan. Bao guztien inguruak harlanduzkoak dira. Gailurrean, jatorriz, horman sartuta zegoen gurutze bat zuen, eta, tamalez, birgaitze-lanetan desagertu zen.

 

Erreferentziak

Babes erregimena: D

sortze data: 2012-10-09 / eguneratze data: 2021-03-10

Merkader, oinetxea

Kokapena: 43.308049, -1.937959

Dokumentazioa: [1390 Juan de Mercader]; 1465; 1527; 1531; 1597[1]; 1626; 1635; 1703; 1764; 1782; 1861; 1863; 1862; 1894.

Oharrak: Mercader, Merkeak.Oinetxea.

Julian Martinezen “La baronia de Zurco” artikulutik jasoak:

“DON LEÓN DE ZURCO E YRIZAR, que vio la primera luz en la villa de Rentería, recibiendo el bautismo en su parroquial el día 30 de enero de 1596, apadrinado por el general Zubiaur: Fue alcalde de la villa natal, maestre de campo y primer gobernador del castillo de Santa Isabel de Pasajes. Vistió el hábito de la Orden Militar de Santiago en 1635 y, dieciocho años más tarde en 1653, pretendió el título nobiliario de Barón de su apellido, merced que le fue denegada por no concederse la misma en Castilla.

Celebró matrimonio con su prima hermana DOÑA MARÍA DE ZUBIAUR Y ZURCO, hija del general de la armada don Pedro de Zubiaur, y de la cual no tuvo sucesión.”

Aurrerago gehitzen da:

“Doña María de Zubiaur y Zurco, que estuvo casada con su primo hermano (…) don León de Zurco e Yrizar, para lo cual hubo de obtener dispensa del Papa Urbano VIII. El contrato matrimonial fue otorgado en Pamplona el día 21 de noviembre de 1634, ante el escribano Juan de Uribarri.”

Gehiago jakin nahi izanez gero:

1658/02/20 INVENTARIO DE LOS BIENES QUE QUEDARON POR MUERTE DEL GOBERNADOR DON LEON DE ZURCO E IRIZAR

http://dokuklik.snae.org/badator_sencilla_result_registro.php?idreg=384329

1635 Pruebas para la concesión del Título de Caballero de la Orden de Santiago de León de Zurco y de Irizar, natural de Rentería (Guipúzcoa)

http://pares.mcu.es/ParesBusquedas/servlets/Control_servlet?accion=3&txt_id_desc_ud=1722766&fromagenda=N

Erreferentziak:

  • AHM: “La casa solar Mercader en 1650“, www.estibaus.info
  • [1] MURUGARREN, op. cit., 486. or..
  • LANDA IJURCO, Iñigo: “Pelegriñene: “La Casería de Pelegrin”” In: Hautsa Kenduz  VI (2001), 152. or.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2019-10-31

Parada oinetxea

(Arg.: Iñigo Landa, 2014)

Kokapena

Mirakruz Gaina, 43.321017, -1.949030

Dokumentazioa

  • Abizenaren lehen aipamena: 1261 Gonzalo de la Parada
  • Etxearen lehen aipamena: 1465
  • Aldaerak: La Parada, 1616, 1637, 1638, 1703; 1782 Parada abajo; 1861 Parada-bea.
  • Oharrak: Oinetxea. Armarria dauka.

Deskribapena

(Arg.: Joxerra, 1987)

XVII. mendean fundatutako baserria. Egun, hiri ingurunean murgilduta dago eta bi bizitzarako erabilera du. Hiru fatxada libre eta mehelin fatxada bat ditu. Fatxada nagusia nabarmendu egiten da azpaduretan, barlasaietan eta inpostetan dituen silarriengatik, eta bi isurkiko zurezko faldoien azpian dagoen erdiko ezkutuagatik. Behe oinaz, lehen oinaz etaestalkipeko oinaz osatzen da, eta estalkiaren mendebaldeko erdiaren berrikuntza bereizten da. Behe oineko baoak garaje sarbide gisa aldatu dira. Alboko fatxada entokatutako harlangaitz hormakoa da, kanpoko eskailera du eta haren baoetako batzuk ez dira jatorrizkoak. Lorategira ematen duen hegoaldeko fatxadak balkoi jarraitu bat du teilatu hegalaren azpian jabaloien bidez eutsita eta bi sarbiderekin.

Erreferentziak

  • HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 28-29 orr.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 19,22,27,45,95 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 59, 74 orr.
  • TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 63-84 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23 or.

Babes erregimena: A

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-03-11

Txipres baserria

Kokapena

San Marko, 43.304717, -1.921346

Dokumentazioa

  • Lehen aipamena: 1425, “de partes de iuso del dicho camino de azhia Chripres”. Etxearen aipamenik zaharrena: 1523, “Juanes de Chipres se presentó diciendo que sus antepasados tuvieron la casa de Chipres”
  • Izenaren aldaerak: Cipres (1625, Lope de Isasti)
  • Oharrak: Dorretxea. Oinetxea.

Deskribapena

Osorik harlangaitz hormaz eraikitako fatxadak ditu. Harrizko dobelez eta arku zorrotzez egindako hiru bao nabarmentzen dira. Horietako bi fatxada nagusian daude. Jatorrizko baoetako asko itsututa daude eta perimetroan zehar beste batzuk ireki dituzte. Horietako batek hormigoizko balkoia du. Gainera, kanpotik sarrera duen alboko gorputz bat erantsi diote. Behe oina, lehen oina eta estalkipeko bigarren oina ditu.

“El caserío Txipres se halla situado cerca del camino de San Marcos, alejado del núcleo de Altza. Algunos historiadores se refieren a este caserío como un hito dentro de una de las muchas variantes del Camino de Santiago. La estructura del caserío posee unos sólidos cimientos debido a una antigua estructura, lo cual unido a su imponente construcción debió impresionar a los habitantes de la zona. La leyenda señala que fueron los gentiles los que arrojaban grandes piedras con su fuerza prodigiosa. Estas moles serían según la leyenda los cimientos del actual caserío Txipres. Podría tratarse de una antigua casa torre de severo aspecto y muros muy gruesos realizados en sillar y sillarejos calizos con buenos esquinales. En la puerta y ventana original domina el eje vertical en forma de arco apuntado con grandes dovelas. A la construcción original se le levantó un piso de fábrica de mampostería de muros menos gruesos con huecos bien recercados de piedra y se abrieron otros huecos desordenadamente en el macizo muro base. Originariamente se cubría a cuatro aguas. Actualmente también se han abierto huecos y se ha transformado en un caserío bifamiliar de dos alturas y desván con cubierta a dos aguas por lo que las ventanas laterales del último piso están partidas y cegadas. También parece que fue utilizado como convento; en el interior del caserío, en un nicho del actual desván, se conservaba una talla muy antigua de San Jerónimo en actitud penitente golpeándose con una piedra.”[1]

Ganbaran San Jeronimoren zurezko tailua gordeta dauka.

Erreferentziak

  • Dokumentuak Altzako Tokiko Bilduman
  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 78) 55 or.
  • AHM: Txipres oinetxearen XX. mende hasierako argazkiak In: estibaus.info (2016/11/20)
  • Altzako Tokiko Bilduma: Txipres
  • CALVO BARCO, Angel. “Las ermitas de Bizarain”  In: Hautsa Kenduz  IX (2007), 47-101 orr.
  • [1]HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 38 or.
  • ISASTI, Lope: Compendio historial de Guipúzcoa. Bilbao: Amigos del libro vasco, 1985, t. VI, 95. or..
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • MORA; Juan carlos: “Una hidalguía altzatarra” In: estibaus.info   (1997/04/..)
  • MURUGARREN ZAMORA, Luis: “Cuaderno de extractos de los acuerdos del Ayuntamiento de San Sebastián – Registros de actas I (1570-1599)”, In BEHSS, 30 (1996), 336. or..
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 63-84 orr.

Babes erregimena: C

San Jeronimoren zurezko tailuak babesik ez dauka.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-03-11

Lizardi baserria

LIZARDI (5B, desagertua)

Dokumentazioa: [1360 Ihoan de Liçardi]; [1379 Martin de Liçardi]; 1465; 1501; 1535 Liçardi Andi; 1597 Liçardi; 1620; 1626 Liçardi; 1635 Liçardi; 1703; 1764 Lizardi de arriba; 1782 Lizardi de arriba; 1861; 1863; 1862; 1894.

Oharrak: Oinetxea.

FERMIN, Agustín: “Trayectoría de los Hoa en Altza” In: Hautsa Kenduz V (1999), 49-55 orr.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

SAN ROMAN, Alaitz: “Altzako Lizardi Baserria” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 85-93 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-10-02 / eguneratze data: 2016-06-14

Gomistegi baserria

Irudi gehiago ATBn.

Kokapena: 43.322906, -1.937789 ; Jatorrizko kokapena: 43.322331, -1.937552

Dokumentazioa:

  • Lehen aipamena: 1535, Gomeztegui.
  • Izenaren aldaerak: Gomiztegui (1545); Gomistegi (1805).

Oharrak: Oinetxea (1625, Lope de Isasti). XX. mende hasieran, Gomistegi bota egin zuten errepidea egiteko eta berria eraiki zuten egungo kokapenean.

Erreferentziak:

sortze data: 2012-10-02 / eguneratze data: 2019-06-05

Arzak oinetxea

ARZAK (6F)
Dokumentazioa: 1465; 1537 Arçaque; 1545; 1620; 1626; 1626 Arçac suso; 1635; 1703 Erzac susso; 1719 Arzaque; 1771; 1764 Arzac suso; 1782; 1860 Arzaque; 1861; 1862; 1863; 1894 Arzaca.
Oharrak: Oinetxea. Armarria dauka etxaurrean.

ARZAC, ARTZAKA, ARZACA

Erreferentziak:

AGINAGA, Iñaki: “El caserío Artzaka” In: estibaus.info (1996/01/..)

AHM: “Zabalaga oinetxea (Hernani), eta Arzak-tarrak“. In: Estibaus bloga (2021-06-22)

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 53,101)  29, 80 orr.

ARZAC, Juan Mari: “Centenario” In: estibaus.info (1997/01/..)

ARZAC, Jorge: “Casa solar Arzac – Artzaka“. In: Youtube

BARRERO ARZAC, Fernando: “Retorno a Altza (I)” In: Hautsa Kenduz VIII (2005), 169-181 orr.

GUERRA, Juan Carlos: “Apellido vasco de origen gascón, quizás relacionado con artz “oso” artza «pedregal». En Alza (Gip.). Colores: oro; árbol, verde; oso, negro; gallo, negro; cresta, roja.”

IÑIGO: “Arzach, Harzak, harzack, harzach, arzak” In: estibaus.info (2012/03/11).

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

MORA, Juan Carlos; ZAPIRAIN, David: “Altza-Arzak: una historia compartida” In: Hautsa Kenduz IV (1997), 81-102 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 95 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 55, 75 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: “Querella criminal contra Juan Angel de Arzac Parada (1738). De Philipa de Iribarren por estrupo” In: Hautsa Kenduz XI (2011), 23-32 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-03-22 / eguneratze data: 2022-04-19

Algarbe baserria

ALGARBE

c100217

Argazkia: Gorka Queralt, 2001

Kokapena

Mirakruz Gainan dago.

Dokumentazioa

Algarbe Altzako Tokiko Bilduman

Oharrak

Oinetxea. Lehen aipamena 1554. urtekoa da.

Gaur egun txalet dotore bat da, Intxaurrondo kalean 74 zenbakian. Irene Txurrukak 1921 eraiki zuena Lucas Aldai arkitektoaren zuzendaritzapean, Algarbe baserria zegoen orube berean. (Ikus HERRERAS bibliografian).

Bibliografia

  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altza XIX. mendeko kroniketan. Altza en la prensa del siglo XIX. Artiga Bilduma 6. Altzako Historia Mintegia (2008), (K 137) 91 or.
  • HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 81-82 orr.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 74, 95 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.
sortze data: 2012-02-14 / eguneratze data: 2020-04-07