Kokapena: Ezezaguna. Desagertua
Dokumentazioa: 1635 Oloçaga.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Ezezaguna. Desagertua
Dokumentazioa: 1635 Oloçaga.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Oleta (43.32082, -1.93008). Desagertua
Dokumentazioa: 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Intxaurrondo (43.32081, -1.95151). Desagertua
Dokumentazioa: 1861 Obradoro; 1863; 1862.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Buenavista (43.31994, -1.92329). Desagertua
Dokumentazioa: 1761 Paredes; 1764 Sagastiburu; 1782 Sagastiburu; 1805 Echerri; 1862 Echechiqui; 1894 Mutiozabalenea.
Oharrak: Mutiozabal. Planoetan gutxi gorabehera kokapen horretan Paredes, Echerri eta Echechiqui agertzen dira. Sagastiburu, bestalde, kokapen zehatza ezezaguna da, baina 1764. urteko zerrendan “Partido de Arriaga” barrutian agertzen diren etxeen zerrendatik ondorioztatu daiteke etxe hau ere kokapen berean egon daitekeela.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Molinao (43.31258, -1.92112). Desagertua
Dokumentazioa: 1448 molino nuevo de Alça; 1456; 1495; 1528; [1523 pieza llamada Rotaberria; molino de Errotaberria];1635; 1703; [1719 molino de Fermín de Alduncin]; [1764 molino junto a Sasoategui]; 1805; 1861; 1863; 1862; 1894.
AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz XI (20011), 157-166 orr.
LANDA IJURCO, Iñigo; ETXEBESTE GONZALEZ, Juan Carlos: “Altza XIV. eta XV. mendeetan” In: Hautsa Kenduz III (1996), 51-71 orr.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 35,83 orr.
ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996),14, 16 orr.
Kokapena: Sarrueta (43.29123, -1.94726). Desagertua
Dokumentazioa: 1635; 1703; 1719; 1764; 1782 Miranda buru; 1861 Miranda-buru; 1863 Miranda-buru; 1862 Miranda-buru; 1894 Miranda-buru.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Molinao (43.31493, -1.91915)
Dokumentazioa: 1635 Marimiranda; 1703 Miranda bera; 1719 Miranda de yuso; 1764 Miranda de abajo; 1782 Miranda de abajo; 1805 Miranda; 1861; 1863 Miranda-béa; 1862 Miranda bea; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Mirakruz (43.32239, -1.9485). Desagertua
Dokumentazioa: 1764 Borda de Miracruz; 1861; 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Altzagaina. Desagertua
Dokumentazioa: 1719; 1764; 1771; 1782; 1815; 1861.
Oharrak:
Erreferentziak:
Kokapena: Sarrueta (43.30157, -1.94629). Desagertua
Dokumentazioa: 1703; 1719; 1764 Matheo; 1782 Matheo; 1863 Matéo; 1862; 1894.
“Altzan gertatu dena…” In: estibaus.info (2010/10/21)
AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz XI (2011), 157-166 orr.
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 162) 131 or.
HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 58 or.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 95 orr.
Kokapena: Buenavista (43.31755, -1.91886). Desagertua
Dokumentazioa: 1860 Espagandichiqui;1861; 1863 Florete; 1862 Florete o Escalantegui-chiqui; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Altzagaina (43.31532, -1.93829). Desagertua
(1) ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997)
Kokapena: Mirakruz (43.32385, -1.95081)
Dokumentazioa: [1379 Pelegrín de Laguras]; [1487 Pelegrín de Laguras]; 1490; 1501; 1535; 1635; 1703; 1719 Laduras; 1764; 1782; 1860 Laboras; 1894.
Oharrak: XIX. mendean San Martin izeneko gotorlekua zegoen bertan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Intxaurrondo (43.32018, -1.94559). Desagertua
KASKARRA (desagertua)
Kokapena: 43.318728, -1.944518 (ggb.)
Dokumentazioa: 1894 Cascarra.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Julimasene kalea, 56 (43.317021, -1.943327 )
Kokapena: Molinao (43.31246, -1.91905)
Dokumentazioa: 1894 Juanda-berri.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
JONDABERRI (TELLABIDE)
Kokapena: Intxaurrondo. Desagertua
Dokumentazioa: 1635 Yturaindegui.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Sarrueta (43.30395, -1.94732)
ISABELETXE (43.30395, -1.94732)
Dokumentazioa: 1860 Ausacalte; 1861; 1862 Isabel-eche; 1863; 1894 Isabel-eche.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Lau Haizeta (43.30277, -1.93365)
Dokumentazioa: 1703 Iramorene; 1719 Irasmorena; 1764 Irasmoene de arriba; 1782 Irasmoenea de arriba; 1818 Yrasuenegoya; 1860 Yamoene; 1861 Irasmoenagoya; 1862 Irasmo-goya; 1863 Irasmo-goya; 1894 Irazuene-goya.
Oharrak: 1703. urteko Iramorene ez dakigu goikoa edo behekoa den.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
“Altzan gertatu dena…” In: estibaus.info (2010/10/21)
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 51, 162) 27, 131 orr.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Intxaurrondo (43.32043, -1.95325). Desagertua
Dokumentazioa: 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Intxaurrondo (43.32042, -1.95281)
(Arg.: Joxerra, 1987)
“Behe oinaz, lehen oinaz eta lau isurkiko faldoietako estalkipeko oinaz osatutako baserria. Ekialdeko fatxadan mehelina dauka. Oinplanoa azalera ertainekoa da, baina hormen eraikuntzagatik, galeriako soluzioagatik, kanpoko eskaileragatik eta trenbidera ematen duen hegoaldeko fatxadako pilareengatik nabarmentzen da. Horma gehienak harlangaitzez eginak daude, salbuetsirik izkinetako kateatuak, baoen azpadurak, erdi puntuko arkua, baoen hegazpeak eta teilatu hegaleko mentsulen aurreko erlaitz horizontala. Iparraldeko fatxadak hiru ate handi ditu. Horietako bi berriak dira eta ez dute harrizko atebururik.”[1]
Gurutze bat dauka mendebaldeko paretan txertatuta.[2]
Antzinako sukaldeko beheko sua San Telmo museoan dago ikusgarri.
Kokapena: Herrera (43.319437, -1.938088). Desagertua
(1926)
Kokapena: Bidebieta (43.321004, -1.945020). Desagertua
Kokapena:
Aldaerak: Guruceta-bea. Gaur egun bere lekuan Irune-ren Echea landetxea dago.
Dokumentazioa:
Oharrak: Etxearen kokapena zehazteko 1901. urteko erroldan agertzen den etxeen zenbakuntza: Moneda 2o, Ernabido 21, Guruceta-bea 22, Cascarra 23. Etxeak hiru solairu zituen eta Echarri-Irizar familia lehen solairuan bizi zen eta taberna zeukaten. Pedro Echarri eta Josefa Irizar bikotearen alaba bat, Trinidad (1890-?), Jose Antonio Lasa-rekin ezkondu zen eta Gurtuzeta-bea etxearen lekuan Irune-ren Echea eraiki zuten, Trinidad-en etxea, alegia.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”. In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Mendiola Kokapena: Bidebieta (43.32778, -1.94181)
Gurutzeta Kokapena: Bidebieta (43.32912, -1.94142). Desagertua
Mendiola 1987 (Arg.: Joxerra Fernández)
1814 Guruceta.
Guruceta; Guruzeta; 1862 Guruceta o Mendiola goya; 1863 Gurutzeta; 1894 Guruceta-goya.
Kokapena: Garbera (43.30855, -1.94303). Desagertua
Dokumentazioa: [1390 La Corbuera]; [1450 La Carbuera]; 1465 La Carboera; 1531 La Carbonera; 1539 La Carboera; [1568 Garvera]; 1626 Carbuera de suso; 1703 Garbuera arriba; 1733 Carbuera de suso; 1764 Carbuera de arriba; 1782 Garbera de arriba; 1861 Garrera-goya; 1862; 1863 Garberá-goya; 1894.
Oharrak: Oinetxea. 1733an, bertan oratorio bat dago.
GARBERA
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 72) 50 or.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34,53,54, 59,71,83, 89,95 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 53 or.
ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
Kokapena: Garbera (43.30822, -1.9472). Desagertua
Dokumentazioa: 1894.
BUSTINTXULO
GARBERA
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 72) 50 or.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34,53,54, 59,71,83, 89,95 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 53 or.
ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
Kokapena: Herrera (43.31539, -1.94471). Desagertua
Dokumentazioa: 1512 “molino e la presa e açequia llamado Argallo”; 1635 Argallon; 1719 molino de Julian Mas; 1764 Argallao (errota); 1782 Floresta o Argallo; 1805 Molino o fabrica de papel; 1861 Fabrica; 1862 Fábrica de Julimasena; 1863 Fábrica de Santestéban; 1894 Fabrica Julimasene.
Oharrak: Errota.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
El caserío Fabrica estaba situado en la cabecera de Txingurri erreka, en el punto donde se encontraban las errekas que venías de Siustegi y Garbera/Buztintxulo. La construcción de la variante de Donostia a principios de los años 70 provocó su derribo.
Sobre el caserío Fabrica hay bastante documentación histórica desde el siglo XVI, aunque con otras denominaciones:
– 1512 “molino e la presa e açequia llamado Argallo”
– 1635 Argallon
– 1719 molino de Julian Mas
– 1764 Argallao (molino)
– 1782 Floresta o Argallo
– 1805 Molino o fabrica de papel
– 1861 Fabrica
– 1862 Fábrica de Julimasena
– 1863 Fábrica de Santestéban
– 1894 Fabrica Julimasene
Su historia está muy ligada al caserío Julimasene, que originalmente se llamaba Floresta.
Antxon Aguirre Sorondo en un artículo publicado en Altza Hautsa Kenduz sobre los molinos de Altza, le dedica una página al molino Argallo/Fabrika.
Del caserío solo contamos con fotografías aéreas.
En la Colección Local hay una foto de 1971 en la que ya no está el caserío, pero anterior a la construcción de la autopista hacia Behobia, y en la que se puede ver algo de su terreno.
Kokapena: Herrera. Desagertua
Dokumentazioa: 1862.
Oharrak: Zerrendan PERUENE eta ERROTAZAR etxeen artean agertzen da.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
—
1859-01-30 Obligación hipotecaria de D. Juan José Santesteban a favor de D. José María Echeverria (propietario de Peruene) por el préstamo de diez mil quinientos reales de vellón. (AHPG-GPAH 3/2857, A: 153r-154r): “hipoteca especial y expresamente la fábrica para cal hidráulica que acaba de construir el compareciente en los pertenecidos de la Casería de Dª Ana María Lasquibar, llamada ésta Molino de Peruene [Errotazar]”
Kokapena: Buenavista (43.32153, -1.9402). Desagertua
Dokumentazioa: 1805; 1861; 1863; 1862.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Herrera (43.31951, -1.93883). Desagertua
Dokumentazioa: 1703 Subimus; 1719 Zubimusu; 1764 Subimusu; 1782 Zubimusu y su casa nueba; 1805 Subimusu; 1860 Zubinsuene; 1861; 1862 Echeluce o Subimusu; 1863; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Oleta (43.32083, -1.9294)
Dokumentazioa: 1764 La casa de Martiarena; 1782 Martiarena; 1805 Echeverri; 1861 Echeberri; 1862; 1863; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Altzagaina (43.31427, -1.93544)
Dokumentazioa: 1861 Estibaochiqui; 1862 Estibaus-chiqui o Atraquene; 1894 Estibans
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Herrera (43.318044, -1.939462)
Jabeak:
Maizterrak:
Kokapena: Buenavista (43.32125, -1.92497). Desagertua
Dokumentazioa: 1703; 1719 Retiro; 1764 Retiro; 1782; 1805.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Sarrueta (43.29296, -1.95173)
Dokumentazioa: 1861; 1862; 1863; 1764 Purustundegui; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Mirakruz (43.31873, -1.94332). Desagertua
Dokumentazioa: 1894
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Herrera (43.31963, -1.93682). Desagertua
Dokumentazioa: 1894.
Oharrak: Trenbide-pasagunearen ondoan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Arriaga (43.31636, -1.92941). Desagertua
Dokumentazioa: 1805 Casería nueba de Casares.
Oharrak: Etxe hau soilik Vargasen planoan agertzen da, gutxi gorabehera geroago MATXIKAR etxea egongo den lekuan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Uba (43.30798, -1.95887)
CASA VICARIAL DE UBA
Dokumentazioa: 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Altzagaina (43.31451, -1.93478). Desagertua
Apaizetxea
Dokumentazioa: 1719; 1764;1782; 1861 Vicarial; 1862 Casa Vicarial de Alza; 1894 Vicarial.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.