Egilearen artxiboa: Malobra

Sarriegi Lete, Jose Ramon

Jose Ramon Sarriegi Lasa familiaren lorategian, Bidebietan (1936)

Jose Ramon Sarriegi Lete (Altza, 1864-04-01 / 1936-08-12). Altzako alkate eta eraikuntza arloko enpresaria.

Biografia:

Maria Juana Sarasola Segurola-rekin 1900-09-25ean ezkonduta; bi seme izan zituzten.

Altzako alkate izan zen 1904, 1909 eta 1921 urteetan, eta udal epailea 1909 eta 1911 urteetan.

Altzako alkate bezala, 1904-11-25ean Errenterian ospatu zen alkateen batzarrean partu zuen Liga Foral Autonomista koalizioak bultzatutako Junta Provincial de Defensa de los Intereses Vascongados delako batzarrean.[2]

Eraikitzailea izan zen. Garbera-Txiki etxea, Palazio izenez ere ezaguna, eraiki zuen eta bertan bizi zen. Horrez gain, San Marko gotorlekuan ere lanak egin zituen eta Herrerako Vista Alegre etxea, Tantarrene, eraiki zuen.

Francisco Lasa Etxarrik honela kontatzen du Sarriegiren azken egunak Gerra Zibila hasi berria zela: “Los militares nacionales de Loiola pusieron los cañones en Ametzagaña para disparar contra los milicianos apostados en el fuerte de San Marcos. Mientras, en Trintxerpe, la flota estaba amarrada a causa de una huelga. En las cercanías del mercado la gente dormía en la calle, donde estaba la ferretería de Martín Sarriegui, hijo de J. R. Sarriegui, y al ver el ambiente tan malo, con su primo Pepito Sarriegui vinieron a vivir a la casa de Lasa. A los quince o veinte días de guerra, Sarriegui hijo y Lasa van a visitar a Sarriegui padre a Garbera, quien les cuenta cómo solía oír los cañonazos y cómo pasaban las bombas encima de la casa. Al cabo de quince o veinte días vuelven a visitarle, pero en esta ocasión no les abrió la puerta pensando que eran milicianos. Después de abrirles les relató como los milicianos se presentaron en Garbera exigiéndole que les entregara la pistola que portaba. El ex-alcalde estaba autorizado a portar pistola por el cargo que había ocupado, se negó a entregarles a ellos la pistola y sólo lo hizo cuando se personó la Guardia Municipal. Más tarde, volvieron los milicianos y saquearon toda la casa y le quitaron todo. El susto fue muy grande y a consecuencia de esto le trajeron a casa de Lasa. En este tiempo de guerra hacían la vida en la bodega. Al poco, los milicianos colocaron un control en la carretera, y al salir Sarriegui de la bodega, identificó a uno de los asaltantes. Se enfadó mucho, le entró la fiebre. De la enfermedad murió a los cinco días en casa de Lasa. El control se realizaba con barricas de brea ardiendo colocadas en dos hileras alternas que había que sortear en forma de zig-zag. El gobernador de la provincia solía llamar a Sarriegi para hablar con él y tomarle el pelo por el mal castellano que hablaba. En una ocasión, en un arranque de genio, pegó un puñetazo en la mesa y saltó el tintero por los aires llenando de tinta la mesa del gobernador. Tras la muerte, la conducción ser realizó a pie hasta Altza, y se llevó la caja hasta Altza con gran tensión y miedo a que los aviones pensaran que eran militares. A la hora de la muerte le atendió el padre Zugasti, quien tuvo que venir vestido de paisano. Se decía que hizo la traída de aguas y sin dejar números rojos en la cuenta.”[1]

Erreferentziak:

sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2021-02-16

ZUBIETA

 

sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2012-11-04

Martillun baserria

MARTILLUN (6E)

Dokumentazioa: [1553 Juan Ochoa de Martinnun]; 1620 Martinon; 1626 Martinun; 1703; 1719; 1764; 1782; 1861; 1863; 1862; 1894.

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 6,43, 57,60, 71,88, 115,117, 151) 8, 19, 34, 36, 49,  67, 98, 100, 125 orr.

ITURRI GOXO: “Altzako berriak, orain duela 80 urte” In: estibaus.info (2010/03/12)

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.

sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2016-06-14

KALEKO ARTEA

 

sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2015-06-22

BERTSOLARISMOA

 

sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2012-11-04

Casanao baserria

CASANAO (5E, desagertua)

Dokumentazioa: [1390 Casanueba]; [1396 Casanau]; 1465 Casanova; [1553 Casanoteva, Casanueva]; 1620 Casanueba; 1626 Casanueba; 1635 Casanueva; 1703; 1719 Casanova; 1764; 1782; 1861; 1862; 1863 Casanáo; 1894.

CASANAO, KASANAO, CASANOBA

Erreferentziak

  • Altzako Tokiko Bilduma: Casanao argazkiak; Casanao dokumentuak
  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 43, 160) 19, 130 orr.
  • LANDA, Iñigo: “Documentos de Casanao” In: estibaus.info (2012/08/22)
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2021-03-24

HERRI KIROLA

 

sortze data: 2012-11-04 / eguneratze data: 2015-06-21

ALTZA TV

 

sortze data: 2012-11-02 / eguneratze data: 2015-06-22

ERAUSKIN, Joxe

 

sortze data: 2012-11-02 / eguneratze data: 2012-11-02

GENEALOGIA

 

sortze data: 2012-10-18 / eguneratze data: 2012-10-27

IGELDO

 

sortze data: 2012-10-17 / eguneratze data: 2012-10-27

AUZOA

 

sortze data: 2012-10-17 / eguneratze data: 2012-10-27

Contadores Industrias Españolas S.A. – IESA

Contadores

Contadores, 1960 aldera (Fco. Lasa)

Kokapena

Bidebieta, 43.321635, -1.94525443.321986, -1.940659. Fabrika Arnaobidao (Ernabiro) oinetxearen orubean eraiki zen.

Historia

“Delaunet 1884an hasi zen kontagailuak egiten Donostiako Mirakruz kaleko etxabe batean. Enpresako ofizial bat banandu egin zen eta bere kabuz hasi zen lanean Amara Zaharrean. Pixkanaka bere jarduera sendotzen joan zen. Ondoren, biak [Delaunet eta Duñabeitia] elkartu ziren bazkide sortzaile gisa, eta egungo sinadura sortu zuten. 1939an, Elosegi etorbidean kokatu ziren. Bertan, tailerrak eta bulegoak hartuko zituen lehen eraikina eraiki zen, eta handitu egin zen, nabeak atxikita. Nabe horien artean, shed erako estalkia dutenak nabarmentzen dira. Geroago, enpresak bi hedapen-une handi izan zituen: 1959an, Mexikon egindako eskaera handi baten ondorioz, eta azkena 1968an. Lehen produktuak ur-kontagailuak eta doitasun-mekanika izan ziren. Armadarako espoletak eta pneumatikoetarako aire-balbulak ere egin ziren. Geroago, ur-kontagailuak, gas-erregulagailuak, balbulak, igarotze-giltzak eta doitasun-ekipoak fabrikatu zituzten. Fabrika horrek espazio angeluzuzen bat hartzen zuen, eta pixkanaka betetzen joan zen, pisuz eta nabez osatutako hainbat eraikin shed formako estalkiarekin atxikiz.” (Herreras, 63)

Fabrika 90. hamarkadan itxi zen. 1997ko ekainean, Foru Aldundiak eta Gizarte Segurantzak 525 milioiren truke saldu zizkioten IESAren lurrak Guardaplata sozietate pribatuari. Horrela, 2000.urtearen bukaeran eraikina eraitsi zuten eta haren lekuan etxebizitzak eraiki zituzten.

Kontadores

bidebieta-edificioPasai San Pedro Etorbidean dauden Contadores del Agua de Delaunet antzinako lantegiaren bi eraikuntza, Enpresen Udal Zentru bezala erabiltzen dira egun. Donostiako Sustapenak kudeatzen ditu eta bertan lokalak eta zerbitzuak alokatzen dira sorkuntza-berriko enpresentzat.

Eraikin honetan kokatzen dira ere Oinarrizko Mailako Lanbide Heziketako Zentroa eta Kontadores Gazte Zentroa.

zentek-edificioZentek deritzon eraikuntzak 22 lokal dauzka alokatzeko, 20 eta 50 metro karratu artekoak, Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologia Berrietan jarduten duten enpresa berriei zuzenduak.

Erreferentziak

Historia grafikoa

  • 1935: Arnaobidao oinetxea (Ernabiro), San Milian markesaren jabetza (San Telmo Museoa)
  • 1938: Fabrika erikitzeko proiektua: Kokapena, fatxada eta planoa (Altzako Udal Artxiboa – Donostiako Udal Agiritegia)
  • 1943: Agintari frankisten bisita fabrikara (Kutxateka)
  • 1945: Fabrikaren instalazioak: ikasgela, barruko patioa (Kutxateka)
  • 1945: Contadores lantegiko EDIE lanbide eskolako lehen promozioa (Pako Muñoa)
  • 1960: Bidebietaren aireko ikuspegia (Francisco Lasa)
  • 2000: Contadores fabrika aurritua (Maribel Manzano, Gorka Cámara)
  • 2002: Etxebizitzak Contadores orubean (Irutxuloko Hitza)
  • 2023: “Contadores” film laburra, Irati Gorostidi
  • Bideoa: “Bidebieta: Paisaia industriala  (1946-2020)
sortze data: 2012-10-17 / eguneratze data: 2024-02-18

OTEIZA, Jorge

 

sortze data: 2012-10-11 / eguneratze data: 2012-10-27

POZAS, Ana

 

sortze data: 2012-10-11 / eguneratze data: 2012-10-27

LARRATXO.NET

 

sortze data: 2012-10-11 / eguneratze data: 2015-06-22

ALTZA NATURA

 

sortze data: 2012-10-10 / eguneratze data: 2015-06-22

FUTBOL, kirola

 

sortze data: 2012-10-10 / eguneratze data: 2016-02-19

ALTZA KANTUZ

 

sortze data: 2012-10-10 / eguneratze data: 2012-10-27

PASAIA. Badia

 

sortze data: 2012-10-10 / eguneratze data: 2012-10-27

AUDITZ AKULAR

 

sortze data: 2012-10-10 / eguneratze data: 2012-11-04

Leandro Aizpurua Casares

Altzako medikua.

Zubietan (Usurbil) jaioa, 1866-03-13, eta 1934an hil zen (Argia, 1934-03-04 — 674. zbka)

(Udalbatzaren akta 1936-01-05: “Y en lo referente al homenaje que se pretende a la memoria del difunto médico titular de la localidad, don Leandro Aizpurua, el alcalde indica que la Comisión correspondiente señale fecha y los actos a realizar.”)

Aita: Jose Maria, Aizpurua, Casares. Ama: Maria Susana, Casares, Larrumbide

1934. urteko errolda:

  • Aizpurua Casares J. Leandro      V 66 Plaza de la Villa Médico
  • Aizpurua Elizalde Miguel              V 25 Plaza de la Villa Empleado

Barbotegin (Barberotegi, medikuaren etxea) bizi zen.

Erreferentziak:

Leandro Aizpurua mediku altzatarraren liburu bilduma” In: estibaus.info  (2001/04/…)

Leandro Aizpurua medikuari egindako omenaldia” In: estibaus.info (2007/09/21)

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 61,80,81, 136, 161) 38, 57, 58, 117, 130 orr.

  • 58. or. Omenaldiya (Argia, 1931-08-02)
  • Udalbatzaren akta 1936-01-05: “Y en lo referente al homenaje que se pretende a la memoria del difunto médico titular de la localidad, don Leandro Aizpurua, el alcalde indica que la Comisión correspondiente señale fecha y los actos a realizar.”
sortze data: 2012-10-10 / eguneratze data: 2021-02-11