Egilearen artxiboa: Malobra

GAMON, Josef

 

sortze data: 2012-12-01 / eguneratze data: 2012-12-01

Larrachao Berra Arzac, Theresa Nicolasa

Theresa Nicolasa de Larrachao Berra Arzac (Altza, 1731-05-05 / 1804-06-30), XVIII. mendeko nortasun handiko altzatar emakume bat izan zen. Bernardo eta Theresaren bosgarren alaba. Domingo Ygnacio Larreandi Echeverriarekin ezkondu zen eta bi alaba izan zituen, Maria Josepha Vicente eta Juaquina Petronilla. Bere anaia hil zenean Arriaga oinetxearen nagusia bihurtu zen eta herentzien kontuak zirela medio auziak izan zituen bere anaiekin, alabarekin, suhiarekin, koinatarekin… Sonatuena Larrerdi (Lardi) etxearen nagusiekin izan zuena izan zen, bere suhiarekin hain zuzen ere, auzian elizaren aldarearen ondoko hilobi bat zegoela. Batzuetan irabazi, besteetan galdu… Altzan ospe handia izan zuen erakutsi zuen kemena, jenioa eta manipulatzeko gaitasunagatik.

Roquerok honela dio: “Además serían destacables en ella dos notas; una, que en su familia hubo una transmisión femenina durante tres generaciones hecho nada habitual, y dos, que entabló pleitos como hija, hermana, viuda, suegra y madre, lo cual resultaba aún menos frecuente, todo lo cual nos permite calificarla de bastante ‘guerrera’.”

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 71-78 orr. (beste aipamenak: 5, 50, 63, 98 orr.)

sortze data: 2012-11-29 / eguneratze data: 2024-09-24

ARZAC, Cosme

 

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2012-11-27

ARZAC, Marcial

 

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2012-11-27

Alapunta, baserria

Kokapena: Mirakruz (43.32121, -1.94832). Desagertua

Alapunta baserria Mirakruz Gainan zegoen, La Asunción ikastetxearen aurre-aurrean.
Le mandamos una foto aérea de 1954 en la que se aprecia una casa en dicha ubicación.
Desconocemos la fecha en la que se derribó.
No tenemos foto alguna de dicho caserío.
La primera cita documentada del caserío es de 1635, en la que aparece una lista de la gente que debe participar en el alarde de armas, documento sobre el que David Zapirain escribió un artículo en Altza, Hautsa Kenduz III (1996), “Altzako alardea 1635. urtean” que se lo puede descargar en esta dirección: http://www.altza.net/index.php?option=com_phocadownload&view=category&download=86%3Azapirain-david-altzako-alardea-1635.-urtean-31-35&id=6%3Aaltza-hautsa-kenduz-iii&lang=eu
A partir de esa fecha, Alapunta lo podemos documentar en diversas ocasiones que, si le interesa, nos lo dice y le pasaremos la relación de documentos.

1894. urteko hauteskunde erroldan, lau hautesle agertzen dira Alapuntako helbidean:

  • Anabitarte y Oa, Francisco, 52 urteko nekazaria (Josefa Dominica Anabitarte Olazabal anderearekin 1857-06-12an San Martzialen ezkondua)
  • Artola y Lasa, Marcos, 47 urteko jornalaria
  • Loinaz y Lasa, Marcial, 35 urteko jornalaria
  • Tolosa, Ignacio, 32 urteko jornalaria, “

ALAPUNTA (4C, desagertua)
Dokumentazioa: 1635 La Punta; 1719; 1764; 1782; 1805; 1861; 1862; 1863; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 55 or.

 

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2025-07-30

Garro, baserria

Kokapena: Intxaurrondo (43.31699, -1.9455). Desagertua

Dokumentazioa: [1501 Garro, Joanicot de]; 1620; 1625[1]; 1626; 1703; 1764; 1782; 1805; 1861; 1862; 1863 Garró; 1894.

Oharrak: Oinetxea. Lope de Isastik[2] Miguel de Garro kapitain altzatarrak 1540. urteko itsas bataila batean izan zuen parte hartzearen berri ematen du.

[1] ISASTI, Lope: Compendio historial de Guipúzcoa. Bilbao: Amigos del libro vasco, 1985, t. VI, 525. or..

[2] Ibidem.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 59 or.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2025-07-30

MARRUTXIPI

 

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2012-11-27

Aduriz, baserria

Kokapena: Altzagaina (43.31396, -1.93372)

c100755

Arg.: Luis Mari Ralla, 1975

Dokumentazioa

Altzako Tokiko Bilduma: Aduriz

Aipamenik zaharrena: [1390 Dura, Pes]; 1465; [1553 Juan Perez de Duriz]; 1561; 1620; 1626; 1635; 1703; 1719; 1764; 1782; 1861; 1862; 1894.

Oharrak

Oinetxea. San Martzial elizaren sorreran (1390. urtea) parte hartu zuen Pes Dura izan daiteke abizen honen lehen aipamena. Etxearen lehen aipamena 1465. urtekoa da. Gaur egun baserria Auditz izenarekin ezagutzen da.

Bibliografia

  • LANDA, Iñigo: “Auditz-Akular izena dela eta” In: estibaus.info (1999/11/16)
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27,89, 95 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 52, 63 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2025-07-30

Otxoki, baserria

Kokapena: Intxaurrondo (43.31044, -1.95438). Desagertua

Dokumentazioa: 1719; 1764; 1782; 1861; 1863; 1862; 1894

Oharrak: 1719. urtean, Ochoqui, “propia de Josefa de Miravel”; Loiolan bazegoen jesuitena zen beste Ochoqui bat.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 55 or.

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2025-07-31

Aingeluberri, baserria

Kokapena: Sarrueta (43.29888, -1.95339)

Dokumentazioa: 1861 Ainguelu; 1862 Aingueru-berri; 1863 Aingueru-berri; 1894 Ainguelu-berri.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002). 83, 84 orr. (AINGELU BEABERRI)

sortze data: 2012-11-27 / eguneratze data: 2025-07-30