MIRAKRUZ-BORDA (4C, desagertua)
Dokumentazioa: 1764 Borda de Miracruz; 1861; 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
MIRAKRUZ-BORDA (4C, desagertua)
Dokumentazioa: 1764 Borda de Miracruz; 1861; 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Dokumentazioa: 1719; 1764; 1771; 1782; 1815; 1861.
Oharrak:
Erreferentziak:
MATEO (8C, desagertua)
Dokumentazioa: 1703; 1719; 1764 Matheo; 1782 Matheo; 1863 Matéo; 1862; 1894.
“Altzan gertatu dena…” In: estibaus.info (2010/10/21)
AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz XI (2011), 157-166 orr.
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 162) 131 or.
HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 58 or.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 95 orr.
LORETE (5G, desagertua)
Dokumentazioa: 1860 Espagandichiqui;1861; 1863 Florete; 1862 Florete o Escalantegui-chiqui; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Altzagaina (43.31532, -1.93829)
(1) ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997)
LAGURAS (3B, desagertua)
Dokumentazioa: [1379 Pelegrín de Laguras]; [1487 Pelegrín de Laguras]; 1490; 1501; 1535; 1635; 1703; 1719 Laduras; 1764; 1782; 1860 Laboras; 1894.
Oharrak: XIX. mendean San Martin izeneko gotorlekua zegoen bertan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
KASKARRA (desagertua)
Kokapena: 43.318728, -1.944518 (ggb.)
Dokumentazioa: 1894 Cascarra.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Julimasene kalea, 56 (43.317021, -1.943327 )
JUANDA-BERRI (6G)
Dokumentazioa: 1894 Juanda-berri.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
JONDABERRI (TELLABIDE)
ITURAINDEGI (?)
Dokumentazioa: 1635 Yturaindegui.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ISABELETXE (43.30395, -1.94732)
Dokumentazioa: 1860 Ausacalte; 1861; 1862 Isabel-eche; 1863; 1894 Isabel-eche.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
IRASMOENE-GOYA (8E)
Dokumentazioa: 1703 Iramorene; 1719 Irasmorena; 1764 Irasmoene de arriba; 1782 Irasmoenea de arriba; 1818 Yrasuenegoya; 1860 Yamoene; 1861 Irasmoenagoya; 1862 Irasmo-goya; 1863 Irasmo-goya; 1894 Irazuene-goya.
Oharrak: 1703. urteko Iramorene ez dakigu goikoa edo behekoa den.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
“Altzan gertatu dena…” In: estibaus.info (2010/10/21)
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 51, 162) 27, 131 orr.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
INTXAURRONDO-TXIKI (4B, desagertua)
Dokumentazioa: 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
(Arg.: Joxerra, 1987)
Intxaurrondo, 43.320424, -1.952818
“Behe oinaz, lehen oinaz eta lau isurkiko faldoietako estalkipeko oinaz osatutako baserria. Ekialdeko fatxadan mehelina dauka. Oinplanoa azalera ertainekoa da, baina hormen eraikuntzagatik, galeriako soluzioagatik, kanpoko eskaileragatik eta trenbidera ematen duen hegoaldeko fatxadako pilareengatik nabarmentzen da. Horma gehienak harlangaitzez eginak daude, salbuetsirik izkinetako kateatuak, baoen azpadurak, erdi puntuko arkua, baoen hegazpeak eta teilatu hegaleko mentsulen aurreko erlaitz horizontala. Iparraldeko fatxadak hiru ate handi ditu. Horietako bi berriak dira eta ez dute harrizko atebururik.”[1]
Gurutze bat dauka mendebaldeko paretan txertatuta.[2]
Antzinako sukaldeko beheko sua San Telmo museoan dago ikusgarri.
(1926)
Kokapena: 43.321004, -1.945020
Aldaerak: Guruceta-bea. Gaur egun bere lekuan Irune-ren Echea landetxea dago.
Dokumentazioa:
Oharrak: Etxearen kokapena zehazteko 1901. urteko erroldan agertzen den etxeen zenbakuntza: Moneda 2o, Ernabido 21, Guruceta-bea 22, Cascarra 23. Etxeak hiru solairu zituen eta Echarri-Irizar familia lehen solairuan bizi zen eta taberna zeukaten. Pedro Echarri eta Josefa Irizar bikotearen alaba bat, Trinidad (1890-?), Jose Antonio Lasa-rekin ezkondu zen eta Gurtuzeta-bea etxearen lekuan Irune-ren Echea eraiki zuten, Trinidad-en etxea, alegia.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”. In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Mendiola 1987 (Arg.: Joxerra Fernández)
Bidebieta (43.330359, -1.933883)
1814 Guruceta.
Guruceta; Guruzeta; 1862 Guruceta o Mendiola goya; 1863 Gurutzeta; 1894 Guruceta-goya.
GARBERA-GOYA (7C, desagertua)
Dokumentazioa: [1390 La Corbuera]; [1450 La Carbuera]; 1465 La Carboera; 1531 La Carbonera; 1539 La Carboera; [1568 Garvera]; 1626 Carbuera de suso; 1703 Garbuera arriba; 1733 Carbuera de suso; 1764 Carbuera de arriba; 1782 Garbera de arriba; 1861 Garrera-goya; 1862; 1863 Garberá-goya; 1894.
Oharrak: Oinetxea. 1733an, bertan oratorio bat dago.
GARBERA
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 72) 50 or.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34,53,54, 59,71,83, 89,95 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 53 or.
ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
GARBERA-BERRI (7C, desagertua)
Dokumentazioa: 1894.
BUSTINTXULO
GARBERA
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 72) 50 or.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34,53,54, 59,71,83, 89,95 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 53 or.
ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
FABRIKA (5C, desagertua)
Dokumentazioa: 1512 “molino e la presa e açequia llamado Argallo”; 1635 Argallon; 1719 molino de Julian Mas; 1764 Argallao (errota); 1782 Floresta o Argallo; 1805 Molino o fabrica de papel; 1861 Fabrica; 1862 Fábrica de Julimasena; 1863 Fábrica de Santestéban; 1894 Fabrica Julimasene.
Oharrak: Errota.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
FABRICA DE CAL HIDRAULICA
Dokumentazioa: 1862.
Oharrak: Zerrendan PERUENE eta ERROTAZAR etxeen artean agertzen da.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
—
1859-01-30 Obligación hipotecaria de D. Juan José Santesteban a favor de D. José María Echeverria (propietario de Peruene) por el préstamo de diez mil quinientos reales de vellón. (AHPG-GPAH 3/2857, A: 153r-154r): “hipoteca especial y expresamente la fábrica para cal hidráulica que acaba de construir el compareciente en los pertenecidos de la Casería de Dª Ana María Lasquibar, llamada ésta Molino de Peruene [Errotazar]”
ETXETXIKI (4D, desagertua)
Dokumentazioa: 1805; 1861; 1863; 1862.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ETXELUZE (4D, desagertua)
Dokumentazioa: 1703 Subimus; 1719 Zubimusu; 1764 Subimusu; 1782 Zubimusu y su casa nueba; 1805 Subimusu; 1860 Zubinsuene; 1861; 1862 Echeluce o Subimusu; 1863; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ETXEBERRI-KOSTA (4F)
Dokumentazioa: 1764 La casa de Martiarena; 1782 Martiarena; 1805 Echeverri; 1861 Echeberri; 1862; 1863; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ESTIBAOS-TXIKI (5E)
Dokumentazioa: 1861 Estibaochiqui; 1862 Estibaus-chiqui o Atraquene; 1894 Estibans
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
Kokapena: Herrera (43.318044, -1.939462)
Jabeak:
Maizterrak:
ERRETIRO (4F, desagertua)
Dokumentazioa: 1703; 1719 Retiro; 1764 Retiro; 1782; 1805.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ELENATEGI (10B)
Dokumentazioa: 1861; 1862; 1863; 1764 Purustundegui; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
EBARISTOENEA (4D, desagertua)
Dokumentazioa: 1894
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
CASETA (4E, desagertua)
Dokumentazioa: 1894.
Oharrak: Trenbide-pasagunearen ondoan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
CASARES, CASERÍA NUEVA (5F, desagertua)
Dokumentazioa: 1805 Casería nueba de Casares.
Oharrak: Etxe hau soilik Vargasen planoan agertzen da, gutxi gorabehera geroago MATXIKAR etxea egongo den lekuan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
CASA VICARIAL DE UBA (7A, desagertua)
Dokumentazioa: 1862; 1863.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
CASA VICARIAL (5E)
Dokumentazioa: 1719; 1764;1782; 1861 Vicarial; 1862 Casa Vicarial de Alza; 1894 Vicarial.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
CASA DE CARNICERIA (5E, desagertua)
Dokumentazioa:
Oharrak: 1862. urteko zerrendan Aginaga eta Txapiñene artean, hau da, udaletxearen orubean (ikus CONCEJO).
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
BUSKANDO (4B, desagertua)
Dokumentazioa: 1566 Luscando; 1635; 1860.
Oharrak: Etxe hau Altzaren udal barrutian kokatuta badago ere ez da zerrendetan agertzen.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
BUENAVISTA (4G, desagertua)
Dokumentazioa: 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
BOLAGILLENE (8B, desagertua)
Dokumentazioa: 1703 Poleero; 1719 la del Polero; 1764 Poleaguillerenea; 1782 Poleaguilleanea; 1861 Bolaguiñene; 1862 Bolañene; 1863 Bolañene; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
ROQUERO USSIA, Mª ROSARIO: “Pleito seguido entre la población de Alza y el Ayuntamiento de San Sebastián sobre el cierre de dos tabernas (1828-1829)” In: Hautsa Kenduz VII (2003), 157-171 orr.
BERAKULLENEA (?)
Dokumentazioa: 1719 Bereculla y Candelamar; 1764 Bercullene; 1782.
Oharrak: Kokapen ezezaguna, “Partido de Arriaga” zerrendan zegoen, behar bada Arraskene ondoan.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
BENTA-GOYA (4D, desagertua)
Dokumentazioa: 1764 Venta de arriba; 1782 Venta de arriba; 1805; 1861; 1862; 1863; 1894 Benta-bea (sic).
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
BENTA-BERRI (4B, desagertua)
Dokumentazioa: 1764 Venta chiqui; 1782 Ventachiquia; 1862; 1863; 1894.
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.