Kategoriaren artxiboa: Arkitektura

LEKUONA. Etxea

 

sortze data: 2012-11-06 / eguneratze data: 2012-11-06

ARTAZA. Etxea

 

sortze data: 2012-11-06 / eguneratze data: 2012-11-06

AGUR. Etxea

 

sortze data: 2012-11-06 / eguneratze data: 2012-11-07

José Antonio Lasa S.A.

Kokapena: 43.322494, -1.938881

“Esta empresa se ubica en la zona industrial del barrio de Urarte-Gomistegi (Altza). En el año 1954 sus instalaciones estaban formadas por tres pabellones industriales destinados a talleres mecánicos y almacén de redes y pertrechos de pesca para su propia flota pesquera.
Estos edificios en origen tuvieron cubierta con tijeras de madera y teja plana. Pero debido a los problemas provocados en las cubiertas por la cercanía del puerto de Pasaia, en el año 1954 fueron sustituidas por terrazas de hormigón armado. Sobre la terraza del pabellón de
redes se instaló un secadero de redes al sol, cuyos arcos o pórticos de colgado tenían la altura de las terrazas de los pabellones adyacentes.
Sobre las terrazas de los talleres se dispusieron sendos depósitos de agua para evitar agrietamientos del hormigón. Este conjunto industrial se completa con viviendas anexas.” (HERRERAS, Beatriz: Altza…, 78 or.)

Aurre-aurrean dagoen biribilgunean, Ricardo Ugarte eskultorearen “Ancla para un puerto” (1991) artelana kokatuta dago.

Erreferentziak:

sortze data: 2012-11-06 / eguneratze data: 2019-06-05

RICH, Fábrica de Harinas Odriozola y Berridi S.A.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 74 or.

“Esta empresa se creó en 1923 tras la fusión de dos pequeñas empresas: Manuel Odriozola e Hijos e Hijos de Berridi, bajo la razón social Odriozola y Berridi. La sociedad experimentó un notable crecimiento a partir de 1950. La fábrica ubicada en el Paseo Txingurri 19, fue proyectada en el año 1960 por el ingeniero Manuel Odriozola. Se construyó en dos partes una dedicada a silos de trigo y otra a la fábrica propiamente dicha.

Los silos de trigo están formados por 16 células octogonales con una capacidad total de 2.000 tns. Los pilares y zapatas de apoyo son de hormigón armado. El edificio de la fábrica se adosaba a los silos. La fábrica construida en ladrillo visto consta de cuatro plantas y un sótano con una altura de 15,60 metros, todos los vanos son adintelados de eje horizontal, excepto los de la escalera donde se abre un gran vano de eje vertical. La panadería se ubica en un edificio rectangular de 3 plantas y un semisótano. Se cubre a dos aguas, la fachada principal es de ladrillo visto y enfoscadas las laterales. Todos los vanos son adintelados donde domina el eje horizontal, excepto la parte central que alberga la caja de la escalera[1].

[1] Archivo Municipal de Donostia‑San Sebastián:A‑ 2595‑9”

ERREFERENTZIAK:

sortze data: 2012-11-06 / eguneratze data: 2020-08-18

OXIGRAF

Eduki hau ez dago euskaraz

sortze data: 2012-11-05 / eguneratze data: 2021-12-17

Hiltegia

Kokapena

Molinao,  43.312474, -1.920933

Hiltegia tamaina txikiko eraikina da eta Molinao errekaren eta zubiaren ondoan dago. Ehun urte baino gehiago dauzka eta udalaren jabetzakoa da.

Erdi Arotik, errepide nagusia eraiki eta XIX. mendearen erdialdera arte, Molinao Donostia Errenteriarekin lotzen zuen galtzadaren puntu garrantzitsua zen. Toki horretan, errekak marea altuarekin konektatzen duen leku horretan, dokumentuetan “molino nuevo de Alça” aurkitzen dugu 1448. urtean, alegia Molinao, gaskoi hizkuntzan. Errotaren ondoan zubi bat altxatu zuten erreka badatzeko, eta horren berri dugu XVI. mendetik aurrera, probintziako Batzar Nagusiak bertan egin nahi zituzten konponketengatik. Gertu dagoen Sasoategi baserria eta Santa Barbarara igotzen den galtzada zaharraren zatia, une honetan sasitzaren azpian ezkutatuta, bizirik irauten duten industrializazioaren aurreko garai horien lekukoak dira.

XIX. mendearen erdi aldean, errepide nagusia eraikitzeak eta, horren ondorioz, padurak lehortzeak bidea zabalduko dio industrializazioari eta populazioaren hazkundeari. Luzuriaga, Campsa, eta Papin industrialdea bera dira horren erakusgarri. Eta babestu nahi dugun hiltegia historia horren parte da. Elikagaiak ekoizteko modu berriak, haragikoak kasu honetan, eta garai hartako ikuspegi higienista bat, hiltegi publikoaren sorrera bultzatuko dute eta 1890. urterako hiltegi honen berri izango dugu Molinaon. Urte horretan ere, Madrilgo garaiko Auzitegi Gorenaren epaiaren arabera, Molinaoko paduran itsasoari irabazi zitzaizkion lurrak Altzako jurisdikziotik Pasaiara igaro behar dira, eta horrek eragina izango du hiltegiak bi udalek jabetza partekatua edukitzea, Altzako aldean egon arren.

1923an, hiltegiaren erreforma bat proiektatu zen. Bertan, eraikinaren barrualdea erditik zatitzen da, erdibana udalerri bakoitzarentzat, eta, aldi berean, instalazio berri bat zabaltzen da hegoaldetik, eraikinari gaur egun duen azalera emanez.

1956ko urtarrilean, Pasaiako Udalak hiltegiaren berriztapena inauguratu zuen. Bertan, bere kontuz egindako obretan, nabearen barruko banaketa kenduko du eta, errekaren beste ertzean, zaldi haragirako hiltegi bat egingo du errekaren beste aldeko pabiloi txiki batean, aurrekoa soilik behi- eta txerri-aziendararako erabiliz. Inaugurazioan, Pasaiako alkatea, Donostiako alkatea eta gobernadore zibila egongo dira.

Hamarkada bat geroago, hiltegiaren jarduerak behera egin eta erabilera utzi zuen, gaur arte. Orain, 2019ko uzatailaren 5eko prentsaren bitartez jakin da Udalak hiltegia eraisteko duen proiektuaren berri.

Erreferentziak

 

sortze data: 2012-11-05 / eguneratze data: 2021-03-09

CAMPSA

 

sortze data: 2012-11-05 / eguneratze data: 2015-06-22

Usoz Hermanos, Fábrica de boinas

(Arg.: Gorka Queralt, 2001)

Kokapena

Eskalantegi, 43.316125, -1.919977

Deskribapena

“Fábrica de boinas Usoz Hnos.[1] En el año 1926 Usoz Hnos. decidieron construir una fábrica de boinas en terrenos de su propiedad en Molinao. El arquitecto encargado de las obras fue Miguel Antonio Setien. En el año 1937 decidieron ampliar sus instalaciones[2]. En la actualidad tan solo se alza la chimenea de la caldera de la fábrica, testigo mudo de la actividad desarrollada en el lugar. Y al igual que otros espacios industriales está a la espera de nuevos proyectos urbanizadores.” [3]

Erreferentziak

  • [1] Archivo Municipal de Donostia‑San Sebastián: 6‑17
  • [2] Archivo Municipal de Donostia‑San Sebastián: 33‑1
  • [3] HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 67 or.

Babes erregimena: F

sortze data: 2012-11-05 / eguneratze data: 2021-03-10

LEJIAS MAYOR

 

sortze data: 2012-11-05 / eguneratze data: 2012-11-06