Kategoriaren artxiboa: Baserria, etxea <1900

Gomistegi, baserria

Kokapena: Bidebieta (43.32233, -1.93764)

Irudi gehiago ATBn.

Kokapena: 43.322906, -1.937789 ; Jatorrizko kokapena: 43.322331, -1.937552

Dokumentazioa:

  • Lehen aipamena: 1535, Gomeztegui.
  • Izenaren aldaerak: Gomiztegui (1545); Gomistegi (1805).

Oharrak: Oinetxea (1625, Lope de Isasti). XX. mende hasieran, Gomistegi bota egin zuten errepidea egiteko eta berria eraiki zuten egungo kokapenean.

Ikus Zalduakoerrota

Erreferentziak:

sortze data: 2012-10-02 / eguneratze data: 2025-07-31

Darieta, baserria

Kokapena: Arriaga (43.3189, -1.9254)

Argazkia: Joxerra Fernandez

Darieta etxearen lehen aipamena 1465ekoa da. Orain dela gutxi ezagutu dugun baserriak okupatutako lursailean bi familiako etxe bat eraiki zen 2008an .

Dokumentuak:

  • 1465: Estatuto y Ordenanzas para el cuidado del ganado, dados por el Concejo donostiarra a la Universidad de Altza. “Martin de Darieta señor de Darieta”
  • 1572:  Maria de Idiakaiz, vecina de Tolosa, otorga carta de pago a Catalina de Carbuera y Mari Esteban de Darieta, vecinas de Altza
  • 1577: Bernalt de Darieta, vecino de Donostia, otorga carta de obligación a Pedro del Mercado, platero, vecino de Pamplona
  • 1570: Cuaderno de extractos de los acuerdos del Ayuntamiento de San Sebastián. (1570-1599) / In.  Luis Murugarren Zamora BHESS (30) 1996/ (5 pp.) 1572.27.X. “Casas por mojones con Alza y Astigarraga. Berra. Darieta y Casares.”
  • 1703: Relación de cofrades el año 1703 con el nombre de las casas. En Darieta 11 habitantes.
  • 1719: Carta de poder para evaluar los daños causados por el Duque de Berwick en el asedio de San Sebastián en 1719 . “Casa llamada Darieta, propia de Domingo de Berra, 1.880 reales de plata”
  • 1764: Darieta maior; Darieta menor.
  • 1782: Darieta mayor; Darieta menor
  • 1819-05-28:  Protocolización de una escritura censal de 300 ducados de plata contra la Población de Alza y sus vecinos y a favor de D. Miguel de Arzac Larrerdi. Entre los firmantes Francisco de Echeverria (Darieta).
  • 1859-01-29: Venta al ferrocarril de terrenos de los caseríos, Peruene, Ancho, y Darieta
  • 1934-08-12 Argia: “Gure Zaindari Iñaki deunaren eguenan Pasaya’n beribil  batek zauritu zuan Darieta basetxeko Goiburu’tar Trini andre on ta abertzale sutsua; baino orain ondo omen dago. Poztutzen gera.”
  • 1940-09-29: “ANUNCIO DE VENTA” / El Diario Vasco, p. 4: “Los albaceas del finado don Segundo Casares sacan a venta las siguientes fincas radicantes en Alza: Caseríos MIRAVIENTOS o MACHICAR y DARIETA (mitad); casa ECHEVERRI-CORTA y montazgos ATAÑO-ALDIA.”

Argazkiak:

  • 1955, Grupo de amigos de Herrera en la romería de Guadalupe, en Hondarribia (Foto: Bixente Elosegi). En el centro, con el jersey oscuro en la espalda, José Mari Arruabarrena (de Darieta).
  • 1987, Darieta (Foto: Iñigo Landa)
  • 1987, Darieta (Foto: Joxerra Fernández)
  • 2000, Darieta (Foto: Luis Gómez)

Erreferentziak:

  • CAÑAMERO, Antonio: “Algunos aspectos del desarrollo urbano y demográfico de Alza” Hautsa Kenduz I (1988) p.55
  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 151) 125 or.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23 or.
sortze data: 2012-05-10 / eguneratze data: 2025-07-30

Eskalantegi, baserria

Kokapena: Buenavista (43.31818, -1.91944). Desagertua

1985, Antxoko Jai Egitaraua

Dokumentazioa: 1703; 1719; 1764; 1782 Ascalantegui; 1805; 1860 Espagandiaundi; 1861; 1862; 1863;  1894 Escalantegui; Escalantegui-chiqui.

·         1894

o   Escalantegui

  • Elizalde y Casares, José Angel; carpintero
  • Elizalde y Casares,  Miguel; propietario
  • Garay-Artabe y Gurtubay, Tomás; jornalero
  • Ibarburu y Zugasti, Faustino; labrador

o   Escalantegui-chiqui: Arriola e Iriondo, Antonio; cantero

·         1927: CONSTRUCCION DE ALMACEN EN TERRENOS PERTENECIENTES A LA CASERIA ESCALANTEGUI POR JOSE ANGEL IBARBURU (Donostiako Udal Agiritegia-Altzako Agiritegia)

Oharrak: Eskalantegi-txiki etxearentzat ikus LORETE.

ESKALANTEGI, ASCALANTEGUI

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 69)  47 or.

CAÑAMERO, Antonio: “Algunos aspectos del desarrollo urbano y demográfico de Alza” In: Hautsa Kenduz I (1988) 55-72 orr.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 88 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

sortze data: 2012-05-10 / eguneratze data: 2025-07-30

Arzak, oinetxea

Kokapena: Altzagaina (43.31141, -1.92969)

Dokumentazioa: 1465; 1537 Arçaque; 1545; 1620; 1626; 1626 Arçac suso; 1635; 1703 Erzac susso; 1719 Arzaque; 1771; 1764 Arzac suso; 1782; 1860 Arzaque; 1861; 1862; 1863; 1894 Arzaca.
Oharrak: Oinetxea. Armarria dauka etxaurrean.

ARZAC, ARTZAKA, ARZACA

Erreferentziak:

AGINAGA, Iñaki: “El caserío Artzaka” In: estibaus.info (1996/01/..)

AHM: “Zabalaga oinetxea (Hernani), eta Arzak-tarrak“. In: Estibaus bloga (2021-06-22)

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 53,101)  29, 80 orr.

ARZAC, Juan Mari: “Centenario” In: estibaus.info (1997/01/..)

ARZAC, Jorge: “Casa solar Arzac – Artzaka“. In: Youtube

BARRERO ARZAC, Fernando: “Retorno a Altza (I)” In: Hautsa Kenduz VIII (2005), 169-181 orr.

GUERRA, Juan Carlos: “Apellido vasco de origen gascón, quizás relacionado con artz “oso” artza «pedregal». En Alza (Gip.). Colores: oro; árbol, verde; oso, negro; gallo, negro; cresta, roja.”

IÑIGO: “Arzach, Harzak, harzack, harzach, arzak” In: estibaus.info (2012/03/11).

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

MORA, Juan Carlos; ZAPIRAIN, David: “Altza-Arzak: una historia compartida” In: Hautsa Kenduz IV (1997), 81-102 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 95 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 55, 75 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: “Querella criminal contra Juan Angel de Arzac Parada (1738). De Philipa de Iribarren por estrupo” In: Hautsa Kenduz XI (2011), 23-32 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-03-22 / eguneratze data: 2025-07-30

Algarbe, baserria

Kokapena: Mirakruz (43.32084, -1.95026)

c100217

Argazkia: Gorka Queralt, 2001

Dokumentazioa

Algarbe Altzako Tokiko Bilduman

Oharrak

Oinetxea. Lehen aipamena 1554. urtekoa da.

Gaur egun txalet dotore bat da, Intxaurrondo kalean 74 zenbakian. Irene Txurrukak 1921 eraiki zuena Lucas Aldai arkitektoaren zuzendaritzapean, Algarbe baserria zegoen orube berean. (Ikus HERRERAS bibliografian).

Bibliografia

  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altza XIX. mendeko kroniketan. Altza en la prensa del siglo XIX. Artiga Bilduma 6. Altzako Historia Mintegia (2008), (K 137) 91 or.
  • HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 81-82 orr.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 74, 95 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.
sortze data: 2012-02-14 / eguneratze data: 2025-07-30