Kategoriaren artxiboa: Landa-arkitektura

Tomasene baserria

Kokapena

Arriberri, 43.317616, -1.927802

Deskribapena

Tomaseneren lehen aipamena 1566. urtekoa da (“Joannes de Ronçesvalles, dueño de la casa Tomasena”). Data horretan, Casares oinetxearekin lotutako pertsonaia bat agertzen da jabe gisa. Ondorengo urteetan, titulartasuna beste familia altzatar ezagun bati lotuta egongo da: Arzak. Gaur egun, 2006az geroztik, Casares-Tomasene Kultur Etxeko liburutegia eta erabilera anitzeko gela hartzen ditu.

Baserriaren izenak hainbat aldaera izan ditu: Tomasena (s. XVI-XVII); Tomasenea (1719); Thomasenea (1764).

Oinplano angeluzuzena eta bi isurkiko teilatua dituen eraikuntza da, eta gailurra perpendikularra da fatxada nagusiarekiko. Beheko solairua, lehen solairua eta ganbara ditu. Eraikuntzarako erabilitako materiala harlangaitzezkoa da funtsean, eta etxeko kantoiak eta ateak eta leiho gehienak inguratzen dituzten harriak harlanduzkoak dira.

Tomasene baserriaren balio handienetako bat da harrizko lehen baserri-belaunaldiko elementuak (XVI. mendea) edukitzea, nahiz eta eraikuntzaren zatirik handiena XVI. mendearen bigarren erdiko eta XVII. mendeko lehen erdialdeko baserrien tipologiei erantzuten dien.

Mendebaldeko fatxadaren beheko solairuan leiho biki bat dago, mainelik gabeko arku konopialak dituena. Eraikinaren barnealdetik ikusita, leihoak begiratoki baten itxura hartzen du, aurrez aurre kokaturik dauden bi eserleku dituela. Kanpoaldean jarraituz, leihoaren ezkerraldean, bao txiki bat ikus daiteke eta haren azpian hustubidea duen harri bat dago, barnealdean dagoen lixiba harri batetik datorrena. Harri horren bi aldetara, horman txertatutako harrizko bi eserleku daude. Fatxada honen barnealdean ere, arkeologoen txostenaren arabera, sarrerako bao baten aztarnak ikus zitezkeen, harlanduz eginak eta arku karpanel baten hasiera, baina eraberritze lanen ondoren ez dira ikusten. Elementu hauek guztiak eraikinaren zaharrenak direla dirudite, XV-XVI. mendekoak.

Fatxada nagusian, beheko solairuan, sarrera zabal dinteldun bat dauka eta leiho bana bi aldeetara, guztiak harlanduz inguratuak. Gaur egun beirate bat ikusten den lehenengo solairuan, horma adreilu trinkoaz egina zen, egurrezko armazoia zuena, eta lau balkoi kareldunak zeuden. Ganbarak bi leiho zituen. Sarbideko atari nagusiak lurrean hareharrizko harlauzak eta erreka-harriak zituen. Ezkerraldean, baserria inguratzen zuen hormaren hondarrak gelditzen dira.

Ekialdeko fatxada harlangaitzezkoa da eta, bertan, sarrera dinteldua baino ez da nabarmentzen, harlanduz inguratua, eta bao txiki. Lehenengo solairuan, fatxada nagusian bezala, beiratearen espazioa adreiluzko eta egurrezko armazoi batek betetzen zuen, eta hiru leiho.

Atzeko fatxadan, kultur zentrorako sarrera dago. Sarrera dinteldua du beheko solairuan, hiru leiho lehen solairuan, eta jatorrizko ganbaran beste bi zeukan. Bao guztien inguruak harlanduzkoak dira. Gailurrean, jatorriz, horman sartuta zegoen gurutze bat zuen, eta, tamalez, birgaitze-lanetan desagertu zen.

 

Erreferentziak

Babes erregimena: D

sortze data: 2012-10-09 / eguneratze data: 2021-03-10

Moneda baserria

C201a-160

Kokapena: 43.32262, -1.94475
Irudi gehiago ATBn: Moneda baserria
Dokumentazioa:

  • Lehen aipamena: 1535, “tierras nombradas Moneda que son de Maria Sanz de Hoa”.  Etxearen aipamenik zaharrena: 1635
  • Izenaren aldaerak: Moneta (1764), Boneda (1862).
  • Dokumentuak ATBn

Erreferentziak:

sortze data: 2012-10-09 / eguneratze data: 2017-05-14

Mirasun baserria

Ángel Calvo (2008)

Kokapena: 43.311694, -1.936501

Dokumentazioa: [1423 Joaneta de Mirasun][1]; 1465 Mirason; 1597[2]; 1620 Mirason; 1626; 1703; 1719 Vidason; 1764; 1782; 1861; 1863; 1862; 1894.

Mirasun Altzako Tokiko Bilduma

[1] IRIXOA CORTÉS, Iago: “Atzerritarrak Erdi Aro amaieran: Pasaiako badiako populazioen adibidea (XIV. mende amaiera- XVI. mende hasiera)”, In BEHSS, 45 (2012), 51. or.
[2] Murugaren Zamora, Luis: Cuadernos de extractos de los acuerdos del Ayuntamiento de San Sebastian BHESS 30 (1996) p. 486

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 51, 71)  27, 49  orr.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

MUÑOZ ECHABEGUREN, Fermín: “Tala de robles y condena de los dueños de Mirasun” In: estibaus.info (2009)

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 95 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-10-09 / eguneratze data: 2019-11-20

Baserria

ARRIETA, Juan: “El futuro del caserío” In: estibaus.info  (1996/09/..)

CALVO, Angel María; LOPEZ, Manuel: “Cruces de piedra en cumbreras y fachadas de caseríos guipuzcoanos – entre el Bidasoa y el Urumea” In: Hautsa Kenduz II (1994), 85-96 orr.

LANDA, Iñigo: Los caseríos de Altza en la primera carlistada” In: estibaus.info (2010/07/15)

sortze data: 2012-10-07 / eguneratze data: 2016-05-30

Iparragirre baserria

IPARRAGIRRE (6G)

Dokumentazioa: 1620; 1626; 1635; 1703; 1719; 1764; 1782; 1805; 1861; 1862; 1863;  1894.

Oharrak: Errota bat eduki zuen (ikus ALBERNAT).

Gurutzea gailurrean. http://www.altza.net/pdf/altzahk/ahk02/05-Calvo-Lopez.pdf

AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz XI (2011), 157-166 orr.)

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 95 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.

sortze data: 2012-10-04 / eguneratze data: 2016-06-14

Mateo-Errota

MATEO-ERROTA

Kokapena

(8C, desagertua)

Dokumentazioa

1531 molino de Mateo; 1764 El molino de Matheo; 1782 Matheocoerrota; 1863 Molino-Mateo; 1862 Molino-Matéo; 1894 Mateo-molino.

Oharrak: Errota

“Altzan gertatu dena…” In: estibaus.info (2010/10/21)

Bibliografia Altzanet

AGUIRRE SORONDO, Antxon: “Nuestros molinos” In: Hautsa Kenduz  XI (2011), 157-166 orr.

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 162) 131 or.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 58 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 95 orr.

Dokumentuak Altzako Tokiko Bilduman

sortze data: 2012-10-04 / eguneratze data: 2016-06-30

LARRATXOENEA

 

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2012-11-29

Mirakruz baserria

MIRAKRUZ (4C, desagertua)

Dokumentazioa: 1719 Mira Cruz; 1764; 1782; 1805; 1861; 1863; 1862; 1894.

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altza XIX. mendeko kroniketan. Altza en la prensa del siglo XIX. Artiga Bilduma 6. Altzako Historia Mintegia (2008), (K 4,7,16,18,21,23,27, 28, 30,31,38,49,61,105, 108,109, 137,141,147, 150,159,168,176) 12,13, 19, 21, 25, 26, 28, 30, 36,39,44,69,72,74, 91,93,98,100,108,112,117 orr.

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 18, 26, 138, 164) 11, 14, 118, 133 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 30, 32, 38, 43, 47, 55, 57, 61, 73, 74, 81, 83, 84, 85, 89 orr.

SAN ROMAN, Josean; SERRANO, Jon: “Altzatarras del barrio Miracruz” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 251-262 orr.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Merkader, oinetxea

Kokapena: 43.308049, -1.937959

Dokumentazioa: [1390 Juan de Mercader]; 1465; 1527; 1531; 1597[1]; 1626; 1635; 1703; 1764; 1782; 1861; 1863; 1862; 1894.

Oharrak: Mercader, Merkeak.Oinetxea.

Julian Martinezen “La baronia de Zurco” artikulutik jasoak:

“DON LEÓN DE ZURCO E YRIZAR, que vio la primera luz en la villa de Rentería, recibiendo el bautismo en su parroquial el día 30 de enero de 1596, apadrinado por el general Zubiaur: Fue alcalde de la villa natal, maestre de campo y primer gobernador del castillo de Santa Isabel de Pasajes. Vistió el hábito de la Orden Militar de Santiago en 1635 y, dieciocho años más tarde en 1653, pretendió el título nobiliario de Barón de su apellido, merced que le fue denegada por no concederse la misma en Castilla.

Celebró matrimonio con su prima hermana DOÑA MARÍA DE ZUBIAUR Y ZURCO, hija del general de la armada don Pedro de Zubiaur, y de la cual no tuvo sucesión.”

Aurrerago gehitzen da:

“Doña María de Zubiaur y Zurco, que estuvo casada con su primo hermano (…) don León de Zurco e Yrizar, para lo cual hubo de obtener dispensa del Papa Urbano VIII. El contrato matrimonial fue otorgado en Pamplona el día 21 de noviembre de 1634, ante el escribano Juan de Uribarri.”

Gehiago jakin nahi izanez gero:

1658/02/20 INVENTARIO DE LOS BIENES QUE QUEDARON POR MUERTE DEL GOBERNADOR DON LEON DE ZURCO E IRIZAR

http://dokuklik.snae.org/badator_sencilla_result_registro.php?idreg=384329

1635 Pruebas para la concesión del Título de Caballero de la Orden de Santiago de León de Zurco y de Irizar, natural de Rentería (Guipúzcoa)

http://pares.mcu.es/ParesBusquedas/servlets/Control_servlet?accion=3&txt_id_desc_ud=1722766&fromagenda=N

Erreferentziak:

  • AHM: “La casa solar Mercader en 1650“, www.estibaus.info
  • [1] MURUGARREN, op. cit., 486. or..
  • LANDA IJURCO, Iñigo: “Pelegriñene: “La Casería de Pelegrin”” In: Hautsa Kenduz  VI (2001), 152. or.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2019-10-31

Casares, oinetxea

Kokapena

Arriberri, 43.317922, -1.928516

Deskribapena

Casares Altzako oinetxe garrantzitsuenetako bat da, 1986. urtean kultur etxeko zerbitzuak eskaintzeko zaharberritua eta moldatua.

Jauretxe dotore bat da, bakartua, oinplano angeluzuzenekoa, ia karratua, eta lau isurkiko teilatua du. Estilo barrokoa (XVIII. mendekoa). Beheko solairua, solairu nagusia eta teilatupea ditu. Nabarmentzekoa da fatxada nagusiaren uniformetasuna. Leihoak harrizko harlanduz inguratuak daude, inpostak ditu eta armarria erdiko posizio batean kokatua dago. Hormak harlangaitzezkoak dira, luzituak, eta baoen ertzak eta eskantzuak harlanduzkoak dira. Fatxada nagusian platabandak banantzen dira, eta beheko solairuko muturretako hutsuneak bao dinteldunez osatuta daude, eta jatorrian sarbideak zirenak. Balkoiak kareldunak lehen solairuan eta leihoak ganbaran. Eraikinaren erdiko ardatzak sarrera handia du beheko solairuan. Sarrerako atari nagusian, erdiko zutabe bat dauka, mainel moduan jarrita, eta zapata duena.

Casares abizenak protagonismo handia izan du Altzako bizitza politiko, erlijioso eta ekonomikoan, Erdi Arotik gaurdaino. Lizaso genealogistaren arabera, Casares leinua Gipuzkoako zaharrenetakoa da leinu horren seme batek Tolosako Navas de Tolosako guduan parte hartu zuen 1212an. Dokumentaturik dagoen abizenaren aipamenik zaharrena 1390. urtekoa da eta, etxearena, 1465ekoa.

Etxaurrean erakusten duen armarria haren nobleziaren erakusgarria da. Lau kuartelak ditu. Lehenengoan eta laugarrenean basurde ibiltari bat darama zilarrezko (zuria) fondoarekin, eta bigarrenean eta hirugarrenean urrezko gaztelu bat fondo gorriarekin. Behealdean, “AQUI ES CASARES” idazkuna zizelkatuta darama

Dokumentazioa

  • Abizenaren lehen aipamena: 1390 (Casares; Casalega). Etxearen lehen aipamena: 1465.
  • Dokumentuak Altzako Tokiko Bilduman: Casares
  • Irudiak ATBn: Casares
  • Kultur Etxea ATBn: Casare-Tomasene

Erreferentziak

Babes erregimena: C

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-03-10

Espartxo baserria

Espartxo Ametzagainaren hego magalean dago, Urumea ibaiaren eskuineko ertzean, Ubarako bidearen eta zubiaren ondoan. Historian zehar Altzaren mugapean egon da eta bere ondoan Altza eta Donostiaren arteko 4. mugarria aurkitzen da.Dokumentuetan aurkitzen dugun etxe honen lehen aipamena  1719. urtekoa da, Berwickeko dukearen setioaren ondorioz kaltetutako jabetzen zerrendan, eta bertan Vicenta Pasola ageri da etxeko jabe gisa.

Urte batzuk beranduago, 1736. urtean, Gipuzkoako Agiritegi  Orokorrean dagoen dokumentu batean aurkituko dugu Espartxo, oraingoan Miguel de Arrago eta Jose de Gaiztarroren arteko auzi batean, baserriaren banaketa zela eta.

Data horietatik aurrera, Espartxo Altzako etxe zerrenda guztietan agertuko da,  -San Martzialen eliztarrak, Urumeako zilegi mendien etekinen banaketa, izendegietan…- , gaur egun arte.

Dokumentuetan jasotzen den etxearen izena “Esparcho” izaten da, batzuetan “Esparchu” bezala ere idatzi da eta behin bakarrik “Esparta”. Ez dakigu izena nondik datorren.

Etxaurrean figura nabarmen bat dago, armarri moduan kokaturik, atentzioa deitzen duena. Felix Elejaldek dio san Kristobal irudikatzen duela eta Txomin auzoan bizi izan zen Jose Lopetegi eskultoreak egina dela, baina, Lopetegi 1896. urtean jaio zenez eta 1912. urtea (Espartxoko zubiaren eraikuntzaren data) baino lehenagoko argazki batean figura bertan ikusten denez, zalantzan jarri behar da baieztapen hori eta bai irudiaren jatorria eta baita zer irudikatzen duen ere ezezaguna izaten jarraitzen du.

Gorago aipatu den bezala, Altza eta Donostiaren arteko laugarren mugarria etxe ondoan kokatuta dago. Mugaketa hori, orain arte egin den azkena, 1939. urtekoa da, baina, dagoeneko 1818. urtean, Altzak Diputazioaren aurrean independentzia eskatzeko idatzitako eskabidean Espartxo aipatu zuen bere lurraldearen mugetako bat bezala.

Espartxo, bestalde, ontziraleku txiki bat zeukan, beste gauzen artean ibaiertzaren alde batetik bestera igarotzea erraztuko lukeena, zubia eraiki arte. Zubia 1912ko irailaren 15ean zabaldu zen, Mesedetako Amaren Erietxearekin batera eta honi zerbitzua emateko.

2010. urtean Donostiako Udalak ordura arte Plan Orokorrean zeukan babesa kendu zion Espartxori.

Erreferentziak:

Iturria: Iruñeko Elizbarrutiko Artxiboa, Moreno, 2511/18, 1320 eta segidako folioak

Espartxo Altzako Tokiko Bilduman

Espartxo Estibaus blogean.

Espartxo Behin batean Loiolan liburuan:

IX. Casas, caseríos y palacios

ESPARTXO. Caserío convertido en casa de vecindad. En el “antiguo límite” con Altza. Es uno de los que solicitó pertenecer a la parroquia de Sagrado Corazón. Tuvo un conocido puerto fluvial.

X. Txomin-Enea, honen ingurunea eta bertako biztanleak

“Erdialde gainean dorrea eta kantoian armarria dituela ageri da aspaldiko argazkietan Txomin-txiki. Zenbait erliebe han daude Gil-enean, eta San Kristobalen ezkutu ederra Espartxo etxean: Joxe Lopetegi irudigilearen lanak, batak eta bestea.”

“Joxe Lopetegi irudigilearen odolekoak izan ziren gogoratzen diren Espartxo baserriko biztanle aspaldikoenak. Esan bezala, etxe horretan zegoen San Kristobalen ezkutu bikaina. Hona izenda daitezkeen beste zenbait etxe: Olazaldegi baserria, RENFE tunelaren ondokoa: Bideondo, Hipikan dagoena: Kapoene (etxeberriaterrena, Hipika egin behar zela eta, bidegabekeriaz jabegoa kendu izan zitzaien haiena), Antzieta, Bernartegi, Kristobaldegi-txiki, Uba, Ubagoia (Urkizutarren etxea), Ubegi (Garmendiatarrena), Laskinene (ganaduzale onen etxea), Plazentzi (Ibarburutarrena).”

“Ezinbestez, sagardotegi eta tabernak gogoan jasotzekoak dira: Oiartzabal-darrek zuten Espartxo-ene sagardotegia: Antzietan, Etxeberriatarrak… “Bar Joxe Mari”, Paskoaldegi-berrian kokatua: “Bar de el medio”, Gonzalezena. Honen alaba Marisol, irrati-telebistan, izen zabaleko esataria izan zen. “Bar Shanti”, Benta-berrin zegoena: “Beste aldekoa”,ostera, bere garaian, tea egin eta saltzen zuen.”

Espartxo zubia

Zubi hau joan den mendearen hasieran eraiki zen Espartxo izeneko baserri eta portuaren ondoan kokatutako ibi batean. Ibia Donostiako Loiola eta Egia barrutien eta Altza herriaren ertzean edo mugan zegoen; Altzak adibidez, mugartea beti mugarrituta izan zuen eta Espartxo Baserriaren ondoan zuen muga (baserri hau Altzakoa izan zen beti). 1934an (Altzako hiribildua hiriari anexionatuta geratu zen urtean) (sic), udal-mugarteen mugaketa egin zen eta, testigantza bidez jasota geratu zenaren arabera, zubi honen eskuineko estriboan udal-mugarteen mugaren 2 zenbakiko mugarria kokatuta zegoen. Zubi honi “Espartxoko Zubia” deitu izan diote beti inguruko baserritar guztiek. “Txomineko Zubia” izena ere erabili ohi da, hiri-inguruneko pertsonek batez ere. Izen horiez gain, “Kuartelatzeko Zubia” eta “Puente de la Casera” izenak ere erabiltzen dira. Azken hau oso ezaguna da eta gaztelaniaz hitz egiten dutenen artean erabiltzen da bereziki.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 63-84 orr.

La odisea del mojón: http://www.diariovasco.com/20080504/san-sebastian/odisea-mojon-20080504.html

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-09

Lasunene baserria

LASUNENE (9B)

Dokumentazioa: 1719 Lazunenea (errota); 1764 Lazunenea; 1782 Lazunenea; 1861 Lasunene; 1863 Lasuene; 1862 Lasunene; 1894 Lazunaene; Lazunene.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz  VI (2001),  63-84 orr.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Parada oinetxea

(Arg.: Iñigo Landa, 2014)

Kokapena

Mirakruz Gaina, 43.321017, -1.949030

Dokumentazioa

  • Abizenaren lehen aipamena: 1261 Gonzalo de la Parada
  • Etxearen lehen aipamena: 1465
  • Aldaerak: La Parada, 1616, 1637, 1638, 1703; 1782 Parada abajo; 1861 Parada-bea.
  • Oharrak: Oinetxea. Armarria dauka.

Deskribapena

(Arg.: Joxerra, 1987)

XVII. mendean fundatutako baserria. Egun, hiri ingurunean murgilduta dago eta bi bizitzarako erabilera du. Hiru fatxada libre eta mehelin fatxada bat ditu. Fatxada nagusia nabarmendu egiten da azpaduretan, barlasaietan eta inpostetan dituen silarriengatik, eta bi isurkiko zurezko faldoien azpian dagoen erdiko ezkutuagatik. Behe oinaz, lehen oinaz etaestalkipeko oinaz osatzen da, eta estalkiaren mendebaldeko erdiaren berrikuntza bereizten da. Behe oineko baoak garaje sarbide gisa aldatu dira. Alboko fatxada entokatutako harlangaitz hormakoa da, kanpoko eskailera du eta haren baoetako batzuk ez dira jatorrizkoak. Lorategira ematen duen hegoaldeko fatxadak balkoi jarraitu bat du teilatu hegalaren azpian jabaloien bidez eutsita eta bi sarbiderekin.

Erreferentziak

  • HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 28-29 orr.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 19,22,27,45,95 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 59, 74 orr.
  • TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 63-84 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23 or.

Babes erregimena: A

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-03-11

Gartziategi baserria

GARTZIATEGI (11C)

Dokumentazioa: 1719 Garcitegui; 1764; 1782; 1861; 1862; 1863 Garciátegui; 1894.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 37-38 orr.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz  VI (2001), 63-84 orr.

Ancora: Caserío Gartziategi (siglo XVI) https://www.facebook.com/1631783877146485/posts/2871944603130400/

 

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2020-12-27

Ubegi baserria

UBEGI (7B)

Dokumentazioa: 1635; 1703 Ruegui; 1719 Uregui; 1746 Huegui; 1764 Huegui abaxo; 1782 Hubegui de abajo; 1860 Ubey; 1861; 1863; 1862; 1894.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 36-37 orr.

TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz  VI (2001), 63-84 orr.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-09

Mendiola, mendia

Mendiola (Arg.: Iñigo Landa)

Kokapena

Altzako udal mugapean dagoen Ulia mendiko alderdia, Bidebieta auzoan.

Izena

Izena mendiko goialdean dagoen Mendiola baserritik hartu du, eta honek baserriko jabearen abizenetik dator (ikus Mendiola baserria).

Mendiola izena hartu aurretik Iruguruzeta (1811) edo Monte de las Cruces (1874-1930 urte bitarteko kartografian) izenak izan ditu.

Historia, kultur eta natur ondarea

Herrera, Bidebieta eta Mendiola mendia, 1980 urte aldera (Arg.: Tomás Paulis)

 

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2022-10-05

Londres baserria

LONDRES (6C, hondatua)

Dokumentazioa: 1861; 1863; 1862; 1894.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 39 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz  VI (2001), 63-84 orr.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Berra baserria

BERRA (4G)
Dokumentazioa: 1390 [Berra; Bera; Presa]; 1465; [1523]; [1555]; 1620; 1626; 1635; 1703; 1719; 1764; 1782; 1805; 1861; 1862; 1863; 1894 Berra-goya.
Oharrak: Oinetxea.

Altzako Tokiko Bilduma: http://altza.info/multzoa/?z=Berra_oinetxea

“Berra, communa d’Italia” In: estibaus.info (2009)

“Moneda y Berra: Distintos caminos, un mismo final” In: estibaus.info ( 2003/10/..)

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 33 or.

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 51,161)  27,130 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 19, 27, 34, 35, 77, 95 or.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 57 or.

TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz  VI (2001), 63-84 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-09

Mirabarkera baserria

(1950 urte aldera)

Kokapena

Dokumentazioa

  • 1703 Errosario Kofradia
  • 1704: Pedimento de Pedro de Lezo con Joaquín de Larreandi, sobre la venta de las sidras de la casería Mirabarqueras, sita en el lugar de Altza. AGG-GAO COECI1902
  • 1719 “Casa llamada Miravarqueras, propia de Joaquín Larreandi” (Berwick-eko dukeak Donostiaren setioan egindako kalteak ebaluatzeko ahalmen ordea)
  • 1739-09-16. Teresa Ignacia de Noblezia, dueña de la casería Mirabarqueras en Altza, comunica al alcalde de Rentería haber sido cortado parte de los helechos que le correspondían en el terreno concejil, junto al caserío Bordazar. 1 p..
  • 1764. Urumeako zilegi-mendien produktuen banaketan parte har dezaketen etxeen zerrenda
  • 1749. Rosalía de Olaberriaga (m. 1778)[1]
  • 1782 Miramarquera: 1805; 1860 Miamarquia; 1861; 1863; 1862; 1894. XX. mendean: Mirabarkera, Miamarka

Erreferenziak

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-04-20

AURRIN

 

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2012-10-31

Txipres baserria

Kokapena

San Marko, 43.304717, -1.921346

Dokumentazioa

  • Lehen aipamena: 1425, “de partes de iuso del dicho camino de azhia Chripres”. Etxearen aipamenik zaharrena: 1523, “Juanes de Chipres se presentó diciendo que sus antepasados tuvieron la casa de Chipres”
  • Izenaren aldaerak: Cipres (1625, Lope de Isasti)
  • Oharrak: Dorretxea. Oinetxea.

Deskribapena

Osorik harlangaitz hormaz eraikitako fatxadak ditu. Harrizko dobelez eta arku zorrotzez egindako hiru bao nabarmentzen dira. Horietako bi fatxada nagusian daude. Jatorrizko baoetako asko itsututa daude eta perimetroan zehar beste batzuk ireki dituzte. Horietako batek hormigoizko balkoia du. Gainera, kanpotik sarrera duen alboko gorputz bat erantsi diote. Behe oina, lehen oina eta estalkipeko bigarren oina ditu.

“El caserío Txipres se halla situado cerca del camino de San Marcos, alejado del núcleo de Altza. Algunos historiadores se refieren a este caserío como un hito dentro de una de las muchas variantes del Camino de Santiago. La estructura del caserío posee unos sólidos cimientos debido a una antigua estructura, lo cual unido a su imponente construcción debió impresionar a los habitantes de la zona. La leyenda señala que fueron los gentiles los que arrojaban grandes piedras con su fuerza prodigiosa. Estas moles serían según la leyenda los cimientos del actual caserío Txipres. Podría tratarse de una antigua casa torre de severo aspecto y muros muy gruesos realizados en sillar y sillarejos calizos con buenos esquinales. En la puerta y ventana original domina el eje vertical en forma de arco apuntado con grandes dovelas. A la construcción original se le levantó un piso de fábrica de mampostería de muros menos gruesos con huecos bien recercados de piedra y se abrieron otros huecos desordenadamente en el macizo muro base. Originariamente se cubría a cuatro aguas. Actualmente también se han abierto huecos y se ha transformado en un caserío bifamiliar de dos alturas y desván con cubierta a dos aguas por lo que las ventanas laterales del último piso están partidas y cegadas. También parece que fue utilizado como convento; en el interior del caserío, en un nicho del actual desván, se conservaba una talla muy antigua de San Jerónimo en actitud penitente golpeándose con una piedra.”[1]

Ganbaran San Jeronimoren zurezko tailua gordeta dauka.

Erreferentziak

  • Dokumentuak Altzako Tokiko Bilduman
  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 78) 55 or.
  • AHM: Txipres oinetxearen XX. mende hasierako argazkiak In: estibaus.info (2016/11/20)
  • Altzako Tokiko Bilduma: Txipres
  • CALVO BARCO, Angel. “Las ermitas de Bizarain”  In: Hautsa Kenduz  IX (2007), 47-101 orr.
  • [1]HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 38 or.
  • ISASTI, Lope: Compendio historial de Guipúzcoa. Bilbao: Amigos del libro vasco, 1985, t. VI, 95. or..
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • MORA; Juan carlos: “Una hidalguía altzatarra” In: estibaus.info   (1997/04/..)
  • MURUGARREN ZAMORA, Luis: “Cuaderno de extractos de los acuerdos del Ayuntamiento de San Sebastián – Registros de actas I (1570-1599)”, In BEHSS, 30 (1996), 336. or..
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 63-84 orr.

Babes erregimena: C

San Jeronimoren zurezko tailuak babesik ez dauka.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-03-11

Pelegriñene baserria

(Arg.: Joxerra, 1987)

Kokapena

Lau-Haizeta, 43.306079, -1.939015

Dokumentazioa

Lehen aipamena: 1527, Pelegrin de Arpide, jabea.

Aldaerak: 1539 Madrigal; 1635 Pelegrinena; 1703 Pelegriñarene; 1764 Pelegriñenea; 1782 Pelegrinenea; 1862 Pelegrin.

Deskribapena

(Arg.: Ángel Calvo, 2007)

Eraberritutako baserria. Behe oina, lehen oina eta bi isurkiko estalkipeko bigarren oina ditu. Eraberritze lana bi goisolairuetako fatxada nagusiaren bilbadurara ere hedatzen da. Emokadura berriak, berriz, silarriak agerian uzten ditu behe oineko baoen eta alboko beste bao batzuen azpaduretan, eta alboko horma aurreratuetako eta irtenetako erremateetan.

Baserriaren albo batean gurutze bat dauka.

Erreferentziak

  • CALVO, Ángel María; LÓPEZ, Manuel: “Cruces de piedra en cumbreras y fachadas de caseríos guipuzcoanos”, in: Altza, Hautsa Kenduz II (1994), 85-96 orr.
  • AHM: “Novedades de la colección local (Tokiko Bilduma)”, in: Estibaus bloga (1999-12-16)
  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 51, 57) 27, 33 or.
  • HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 35 or.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Pelegriñene: “La casería de Pelegrín””, in: Altza, Hautsa Kenduz VI (2001), 145-162 orr.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, in: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?”, in: Altza, Hautsa Kenduz  VI (2001), 63-84 orr.

Babes erregimena: C

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2021-03-11

Gazteluene baserria

GAZTELUENE (8F)

Dokumentazioa: 1719 Gastelurena; 1764 Gazteluenea; 1782 Gazteluenea; 1805 Gazteluenea; 1862 Gaztelu; 1863 Gaztelu; 1894.

Oharrak: 1719. urtean Gastelurenaren jabea Miguel de Gastelu da.
TELLABIDE AZKOLAIN, Josu: “Ezagutzen al duzu Altza?” In: Hautza Kenduz VI (2001), 63-84 orr.

GAZTELUENE BERTSO ESKOLA: “Altzako Pakon paranoiak” In: Hautza Kenduz VI (2001), 37-50 orr.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

sortze data: 2012-10-03 / eguneratze data: 2016-06-14

Lizardi baserria

LIZARDI (5B, desagertua)

Dokumentazioa: [1360 Ihoan de Liçardi]; [1379 Martin de Liçardi]; 1465; 1501; 1535 Liçardi Andi; 1597 Liçardi; 1620; 1626 Liçardi; 1635 Liçardi; 1703; 1764 Lizardi de arriba; 1782 Lizardi de arriba; 1861; 1863; 1862; 1894.

Oharrak: Oinetxea.

FERMIN, Agustín: “Trayectoría de los Hoa en Altza” In: Hautsa Kenduz V (1999), 49-55 orr.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

SAN ROMAN, Alaitz: “Altzako Lizardi Baserria” In: Hautsa Kenduz VI (2001), 85-93 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-10-02 / eguneratze data: 2016-06-14

Gomistegi baserria

Irudi gehiago ATBn.

Kokapena: 43.322906, -1.937789 ; Jatorrizko kokapena: 43.322331, -1.937552

Dokumentazioa:

  • Lehen aipamena: 1535, Gomeztegui.
  • Izenaren aldaerak: Gomiztegui (1545); Gomistegi (1805).

Oharrak: Oinetxea (1625, Lope de Isasti). XX. mende hasieran, Gomistegi bota egin zuten errepidea egiteko eta berria eraiki zuten egungo kokapenean.

Erreferentziak:

sortze data: 2012-10-02 / eguneratze data: 2019-06-05

SAGARDOTEGIAK

 

sortze data: 2012-10-02 / eguneratze data: 2012-11-04

Darieta baserria

Argazkia: Joxerra Fernandez

Kokapena: 43.3189, -1.9254

Darieta etxearen lehen aipamena 1465ekoa da. Orain dela gutxi ezagutu dugun baserriak okupatutako lursailean bi familiako etxe bat eraiki zen 2008an .

Dokumentuak:

  • 1465: Estatuto y Ordenanzas para el cuidado del ganado, dados por el Concejo donostiarra a la Universidad de Altza. “Martin de Darieta señor de Darieta”
  • 1572:  Maria de Idiakaiz, vecina de Tolosa, otorga carta de pago a Catalina de Carbuera y Mari Esteban de Darieta, vecinas de Altza
  • 1577: Bernalt de Darieta, vecino de Donostia, otorga carta de obligación a Pedro del Mercado, platero, vecino de Pamplona
  • 1570: Cuaderno de extractos de los acuerdos del Ayuntamiento de San Sebastián. (1570-1599) / In.  Luis Murugarren Zamora BHESS (30) 1996/ (5 pp.) 1572.27.X. “Casas por mojones con Alza y Astigarraga. Berra. Darieta y Casares.”
  • 1703: Relación de cofrades el año 1703 con el nombre de las casas. En Darieta 11 habitantes.
  • 1719: Carta de poder para evaluar los daños causados por el Duque de Berwick en el asedio de San Sebastián en 1719 . “Casa llamada Darieta, propia de Domingo de Berra, 1.880 reales de plata”
  • 1764: Darieta maior; Darieta menor.
  • 1782: Darieta mayor; Darieta menor
  • 1819-05-28:  Protocolización de una escritura censal de 300 ducados de plata contra la Población de Alza y sus vecinos y a favor de D. Miguel de Arzac Larrerdi. Entre los firmantes Francisco de Echeverria (Darieta).
  • 1859-01-29: Venta al ferrocarril de terrenos de los caseríos, Peruene, Ancho, y Darieta
  • 1934-08-12 Argia: “Gure Zaindari Iñaki deunaren eguenan Pasaya’n beribil  batek zauritu zuan Darieta basetxeko Goiburu’tar Trini andre on ta abertzale sutsua; baino orain ondo omen dago. Poztutzen gera.”
  • 1940-09-29: “ANUNCIO DE VENTA” / El Diario Vasco, p. 4: “Los albaceas del finado don Segundo Casares sacan a venta las siguientes fincas radicantes en Alza: Caseríos MIRAVIENTOS o MACHICAR y DARIETA (mitad); casa ECHEVERRI-CORTA y montazgos ATAÑO-ALDIA.”

Argazkiak:

  • 1955, Grupo de amigos de Herrera en la romería de Guadalupe, en Hondarribia (Foto: Bixente Elosegi). En el centro, con el jersey oscuro en la espalda, José Mari Arruabarrena (de Darieta).
  • 1987, Darieta (Foto: Iñigo Landa)
  • 1987, Darieta (Foto: Joxerra Fernández)
  • 2000, Darieta (Foto: Luis Gómez)

Erreferentziak:

  • CAÑAMERO, Antonio: “Algunos aspectos del desarrollo urbano y demográfico de Alza” Hautsa Kenduz I (1988) p.55
  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 151) 125 or.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23 or.
sortze data: 2012-05-10 / eguneratze data: 2020-12-23

Eskalantegi baserria

1985, Antxoko Jai Egitaraua

ESKALANTEGI (5G, desagertua)

Dokumentazioa: 1703; 1719; 1764; 1782 Ascalantegui; 1805; 1860 Espagandiaundi; 1861; 1862; 1863;  1894 Escalantegui; Escalantegui-chiqui.

·         1894

o   Escalantegui

  • Elizalde y Casares, José Angel; carpintero
  • Elizalde y Casares,  Miguel; propietario
  • Garay-Artabe y Gurtubay, Tomás; jornalero
  • Ibarburu y Zugasti, Faustino; labrador

o   Escalantegui-chiqui: Arriola e Iriondo, Antonio; cantero

·         1927: CONSTRUCCION DE ALMACEN EN TERRENOS PERTENECIENTES A LA CASERIA ESCALANTEGUI POR JOSE ANGEL IBARBURU (Donostiako Udal Agiritegia-Altzako Agiritegia)

Oharrak: Eskalantegi-txiki etxearentzat ikus LORETE.

ESKALANTEGI, ASCALANTEGUI

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 69)  47 or.

CAÑAMERO, Antonio: “Algunos aspectos del desarrollo urbano y demográfico de Alza” In: Hautsa Kenduz I (1988) 55-72 orr.

HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 88 or.

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 95 or.

sortze data: 2012-05-10 / eguneratze data: 2018-11-15

Arzak oinetxea

ARZAK (6F)
Dokumentazioa: 1465; 1537 Arçaque; 1545; 1620; 1626; 1626 Arçac suso; 1635; 1703 Erzac susso; 1719 Arzaque; 1771; 1764 Arzac suso; 1782; 1860 Arzaque; 1861; 1862; 1863; 1894 Arzaca.
Oharrak: Oinetxea. Armarria dauka etxaurrean.

ARZAC, ARTZAKA, ARZACA

Erreferentziak:

AGINAGA, Iñaki: “El caserío Artzaka” In: estibaus.info (1996/01/..)

AHM: “Zabalaga oinetxea (Hernani), eta Arzak-tarrak“. In: Estibaus bloga (2021-06-22)

ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 53,101)  29, 80 orr.

ARZAC, Juan Mari: “Centenario” In: estibaus.info (1997/01/..)

ARZAC, Jorge: “Casa solar Arzac – Artzaka“. In: Youtube

BARRERO ARZAC, Fernando: “Retorno a Altza (I)” In: Hautsa Kenduz VIII (2005), 169-181 orr.

GUERRA, Juan Carlos: “Apellido vasco de origen gascón, quizás relacionado con artz “oso” artza «pedregal». En Alza (Gip.). Colores: oro; árbol, verde; oso, negro; gallo, negro; cresta, roja.”

IÑIGO: “Arzach, Harzak, harzack, harzach, arzak” In: estibaus.info (2012/03/11).

LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.

MORA, Juan Carlos; ZAPIRAIN, David: “Altza-Arzak: una historia compartida” In: Hautsa Kenduz IV (1997), 81-102 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 95 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 55, 75 orr.

ROQUERO USSIA, Mª Rosario: “Querella criminal contra Juan Angel de Arzac Parada (1738). De Philipa de Iribarren por estrupo” In: Hautsa Kenduz XI (2011), 23-32 orr.

ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.

sortze data: 2012-03-22 / eguneratze data: 2022-04-19

Algarbe baserria

ALGARBE

c100217

Argazkia: Gorka Queralt, 2001

Kokapena

Mirakruz Gainan dago.

Dokumentazioa

Algarbe Altzako Tokiko Bilduman

Oharrak

Oinetxea. Lehen aipamena 1554. urtekoa da.

Gaur egun txalet dotore bat da, Intxaurrondo kalean 74 zenbakian. Irene Txurrukak 1921 eraiki zuena Lucas Aldai arkitektoaren zuzendaritzapean, Algarbe baserria zegoen orube berean. (Ikus HERRERAS bibliografian).

Bibliografia

  • ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altza XIX. mendeko kroniketan. Altza en la prensa del siglo XIX. Artiga Bilduma 6. Altzako Historia Mintegia (2008), (K 137) 91 or.
  • HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 81-82 orr.
  • LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
  • ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27, 74, 95 orr.
  • ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.
sortze data: 2012-02-14 / eguneratze data: 2020-04-07