ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 77 or.
Archivo de la categoría: Arquitectura
Alapunta, caserío
Garro, caserío
Aduriz, caserío
Dokumentazioa: [1390 Dura, Pes]; 1465; [1553 Juan Perez de Duriz]; 1561; 1620; 1626; 1635; 1703; 1719; 1764; 1782; 1861; 1862; 1894.
Oharrak: Oinetxea.
LANDA, Iñigo: «Auditz-Akular izena dela eta» In: estibaus.info (1999/11/16)
LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 27,89, 95 orr.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 52, 63 orr.
ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 23, 26 orr.
Otxoki, caserío
Aingeluberri, caserío
PELLIZAR. Puente
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 54 or.
Zapiain, caserío
Ubicación: Sarrueta (43.29009, -1.95124)
Zapiain es un linaje afincado en Altza desde al menos el siglo XVI y ha tenido un protagonismo significativo junto a los Arzak, Casares, Aduriz, Berra y otros en la vida política y religiosa altzatarra.
La casa solar de los Zapiain se encuentra en Sarrueta, cerca del límite con el municipio de Astigarraga, entre el río Urumea y la carretera.
El actual caserío Zapiain no tiene un valor arquitectónico reseñable, pero sobrevive a la presión urbanística como testigo del solar originario del linaje.
La primera referencia que tenemos del apellido Zapiain en Altza es de 1523 (Juanes de Çapiain) y de la casa en 1620. Lope de Isasti en la relación de casas solares de Gipuzkoa que hizo en 1625, situaba erróneamente la casa solar Zapiain en Astigarraga.
Zapiain en la documentación: 1523 Juanes de Çapiain; 1620; 1626 Çapiain; 1635 Capiayn; 1645; 1719; 1764 Zapiain; Zapiain iuso; 1782; 1861 Zapin; 1863 Zapin; 1862 Zapin (2); 1894 Zapin. En América, Sapiaín (Luis de Sapiaín, 1714, Copiapó, Atacama, Chile).
Referencias:
- La casa y apellido Zapiain en la Colección Local de Altza aquí.
- Lope de Isastik 1625. urtean ZAPIAIN oinetxea Astigarragan kokatzen du (ISASTI, op. cit., 96. or.).
- LANDA IJURKO, Iñigo: “Altzako etxeak eta baserriak dokumentuetan”, In: Altza, Hautsa Kenduz XII (2013), 21-67 orr.
- ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 16, 20, 44, 95 orr.
- ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 83,84 orr.
- ZAPIRAIN, David; MORA, Juan Carlos: Altza: De los cubilares al Concejo. Formación y características del régimen jurídico-político altzatarra. Artiga Bilduma 1. Altzako Historia Mintegia (1996), 26 or.
Berrabea, caserío
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 42,53,56 orr.
Garrostegi, caserío
Zillargillene, caserío
BUENAVISTA. Villa
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 17) 11 or.
Txurdiñene , caserío
Txapiñene, caserío
Telleria, caserío
SASOTEGI
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 43) 19 or.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida de Altza a través de sus actas municipales (1843-1900). Artiga Bilduma 5. Altzako Historia Mintegia (2002), 55 or.
Papin, caserío
NIEVES-ENEA. Sidreria
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 19) 12 or.
Matxikar, caserío
Laskiñene, caserío
Larditxiki, caserío
Kataliñene, caserío
Kastillun, caserío
JUANENE. casa
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 144,145, 154) 121, 122, 127 orr.
Illarregi, caserío
Ibarburu, caserío
IBARBIA. Casa
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 87) 66 or.
Garberabea, caserío
Eguzkitza, caserío
Basotxiki, caserío
Parece ser que se construyó a comienzos del presente siglo. Desapareció derribado entre 1971-1973.
Según Patxi Lazkano, construido en 1903. Constaba de dos viviendas. En una vivienda vivía Ignacio Garmendia, del caserío Txandarmene de Intxaurrondo, quien tuvo varios hijos. En la otra vivienda, Juan Zabaleta, que vino de Leitza. Tuvo varios hijos: Paco, Vitoriano, Juanito y Angel. (LAZKANO, Patxi: Historia de San Sebastián, Alza e Intxaurrondo», Donostia, 1996)
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 141) 120 or.
Balerdiene. caserío
ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 61) 37 or.
ROQUERO USSIA, Mª Rosario: La vida cotidiana en Altza en los siglos XVII y XVIII. Artiga Bilduma 2. Altzako Historia Mintegia (1997), 34, 95 orr.
Artxipi, caserío
Artolategi, caserío
Arroas, caserío
Amoreder, caserío
Alamoria, caserío
Aizpurutxo, casa
Kokapena:
Lau Haizeta kalea, 1
Datuak:
- 1906. urtean eraikia (Gipuzkoako katastroa)
- 1914, Joaquin Aizpurua, apaiza (elizaren inaugurazioa)
- 1927, Joaquin Aizpurua, apaiza (San Luis elizaren inaugurazioa)
- 1931-36 EAJ-PNV alderdiaren batzokia (beste batzoki bat zegoen Ibarbia etxean, Herreran)
- 1950 “Herederos de Don Joaquín Aizpúrua”. Lizentzia Aizpurutxon obrak egiteko (Udal Artxiboa)

Joaquin Aizpurua apaiza
Joaquín Mª Aizpurua Casares
(Usurbil-Zubieta, 1860-12-28 / Altza, 1928)
Genealogia: AIZPURUA CASARES
- (Usurbil, 1798-06-16) Modesto Aizpurua Zubeldia ++ (Altza, 1793-08-08) Mª Rita Casares Larrumbide (Altzan ezkonduak, 1821-07-15)
- (Usurbil, 1822-04-27) Jose Maria ++ (Altza, 1825-08-12) Mª Josefa [Juana/Susana] Casares Larrumbide (Altzan ezkonduak 1852-02-14)
-
-
- 1852-10-14 Jose Calisto
- 1853-07-19 Jose Luis
- 1855-02-15 Maria Carmen
- 1857-01-16 Miguel Maria Fulgencio
- 1858-11-17 Maria Vitoria
- 1860-12-28 Joaquin Maria, Altzako apaiza
- 1862-04-18 Miguel Anastasio
- 1863-12-22 Jose Ygnacio Tomas
- 1866-03-13 Jose Leandro, Altzako medikua
- 1868-06-29 Petra Josefa
-
-
- 1824-03-26 Jose Joaquin Maria
- 1827-04-13 Miguel Antonio
- 1829-12-10 Juan Miguel
- 1833-03-14 Pedro Jose
- (Usurbil, 1822-04-27) Jose Maria ++ (Altza, 1825-08-12) Mª Josefa [Juana/Susana] Casares Larrumbide (Altzan ezkonduak 1852-02-14)
«Boneteak»
Se trata de dos piezas de piedra tallada, de 55 x 55 x 40 cm cada una, colocadas actualmente en el pórtico lateral sur de la iglesia San Marcial. Su ubicación original era como remate de las jambas del portón de acceso al jardín de la casa Aizpurutxo. Su forma recuerde a la de los bonetes presbiterales, probablemente en referencia al propietario de la casa y coadjutor de San Marcial, el sacerdote Joaquín Aizpurua.
Erreferentziak:
- ALTZAKO HISTORIA MINTEGIA: Altzako euskarazko kronikak (1921-1936). Artiga Bilduma 7. Altzako Historia Mintegia (2010), (K 43,57,64, 81) 19, 34, 41, 59 orr.
-
- 19. or. «Aizpurutxo’ko Zugasti’tar Anixeto»
- 34. or. «Martillungo Migel Aizpurutxoko Juanitoren kontra» [pilota]
- 41. or.: «Gaxorik luze-xamar egon ondoren, il da Aizpurutxoko Berra’tar Joxe Manuel.»
- 59. or. «Astelenian bildu giñan Aitzpurutxo’ko batzoki berriyan abertzale talde ederra. Berrogeita amarretik gora giñan, eta ori guztiyak bildu ez giñalarik…» 1931-08-02
-
- 1934. urteko errolda: Aizpurutxo
-
-
- Albizu Maiza María Manuela
- Apalategui Albizu José María
- Apalategui Dorronsoro Lorenzo
- Dorronsoro Echeverira Francisca
- Elorza Oñativia Carlota
- Mugica Laborda José Luis
- Mugica Laborda José María H (sic) 29 Sacerdote
- Mugica Laborda Visitación
- Zapirain Aramburu J. Antonia
- Zugasti Arocena Anselmo
- Zugasti Elorza Fermín
-
ITURRIAGA DOU, José M. Arquitecto
HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 101 or.
AGUIRRE, Juan María. Arquitecto
HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 100 or.
MARIE BRIZARD. Enpresa licorera
HERRERAS MORATINOS, Beatriz: Altza Historia y Patrimonio. Artiga Bilduma 4, Altzako Historia Mintegia (2001), 94 or.